Rozwój odnawialnych źródeł energii jest niezbędny do współistnienia energetyki wiatrowej i opartej na węglu – nawołuje w najnowszym raporcie Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (PSEW) i Dolnośląski Instytut Studiów Energetycznych (DISE).

Autorzy opracowania wskazują na to, że zintensyfikowanie działań w kierunku rozwoju wiatrowych farm lądowych i morskich (tych na razie w Polsce brakuje i są jedynie w planach), wraz z produkcją turbin, infrastrukturą przyłączeniową, instalacją przyniesie wymierne skutki gospodarcze.

Jak czytamy „ocenia się, że w okresie organizowania morskich farm wiatrowych – do 2030 r. – rozwój morskiej energetyki wiatrowej w Polsce może zapewnić średniorocznie 77 tys. miejsc pracy oraz wytworzyć dodatkowe 60 mld zł produktu krajowego brutto”.

Łączna moc zainstalowana, a trzeba podkreślić, że wytwarzanie energii elektrycznej w Polsce opiera się przede wszystkim na elektrowniach i elektrociepłowniach korzystających z paliw kopalnych (węgiel), przekroczyła już 41 GW.

W 2017 r. udział elektrowni zawodowych wykorzystujących węgiel kamienny w ogólnej produkcji prądu w Polsce spadł rok do roku o 1,8% i wyniósł 47,1%. O 1,5%wzrosła za to produkcja elektrowni zawodowych na węgiel brunatny, a ich udział w produkcji krajowej oszacowano na 29,5%.

Minister energii wskazuje, że w 2030 r. udział węgla brunatnego i kamiennego w polskim miksie energetycznym wyniesie ok. 60%, a do 2050 r. ten udział może spaść nawet do ok. 50%.

Czas pracy wielu bloków energetycznych jest na tyle długi, że zachodzi potrzeba wycofania – w najbliższych latach – części z nich (tych najstarszych) z eksploatacji. Według przyjętego scenariusza przedstawionego przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne do 2035 r. niezbędne będzie wyłączenie ponad 20 GW źródeł wytwórczych. Z końcem 2017 r. wycofana została z eksploatacji Elektrownia Adamów

• (5 x 120 MW), w kolejnych latach wycofane z eksploatacji mają być m.in. bloki w: Bełchatowie

• (2 x 370 MW), Łagiszy (240 MW), Łaziskach (2 x 125 MW), Sierszy (251 MW) i Stalowej Woli (250 MW).

W ostatnich latach oddanych zostało do użytku kilka inwestycji energetycznych. Wśród nich można wymienić:

• elektrociepłownię gazową w Toruniu o łącznej mocy cieplnej 357,6 MW oraz mocy elektrycznej 106 MW;

• blok gazowo-parowy o mocy 463 MW we Włocławku;

• blok gazowo-parowy o mocy elektrycznej 596 MW i cieplnej 520 MW w Płocku;

• nowy blok o mocy 1075 MW w El. Kozienice.

Dla zabezpieczenia naszego kraju w kolejnych dekadach w wystarczającą ilość stabilnych źródeł energii elektrycznej obecnie w fazie budowy jest siedem dużych bloków energetycznych:

• blok 449 MW, gazowo-parowy, w Elektrociepłowni Stalowa Wola (2019 r.),

• blok 496 MW, opalany węglem brunatnym, w Elektrowni Turów (2018 r.),

• 2 bloki po 900 MW, opalane węglem kamiennym w Elektrowni Opole (2019 r.),

• blok 910 MW, opalany węglem kamiennym w Elektrowni Jaworzno III (2019 r.),

• blok gazowo-parowy 490 MW w Elektrociepłowni Żerań (2020 r.),

• blok 1.000 MW, opalany węglem kamiennym w Elektrowni Ostrołęka (2023 r.) – 29 grudnia 2018 r. zarząd Elektrowni Ostrołęka wydał polecenie rozpoczęcia prac.

Obecnie budowane bloki węglowe w elektrowniach Jaworzno III, Opole i Turów zostaną dokończone (w grudniu 2017 r. oddano do użytku nowy blok w Kozienicach), ale  – jak twierdzą autorzy raportu – mogą być to ostatnie inwestycje w tym obszarze.

„Co prawda poszczególne przedsiębiorstwa energetyczne deklarują rozpoczęcie inwestycji w nowe moce wytwórcze do 2030 r., jednak nie są to informacje precyzyjne” – czytamy w raporcie.

Nowe inwestycje w wytwarzanie dają zatem moc przyłączoną do systemu na poziomie ponad 5.100 MW, co rekompensuje założony harmonogram wycofań bloków.

W Polsce w ostatnich dziesięciu latach również obserwowany był znaczący wzrost zainstalowanej mocy elektrowni wiatrowych. Był on spowodowany wprowadzeniem systemu wsparcia dla energii produkowanej w odnawialnych źródłach energii. W efekcie w Polsce udało się przekroczyć na koniec 2017 r. poziom 5.848,671 MW.

Należy jednak podkreślić, że w Polsce cała moc zainstalowanych elektrowni wiatrowych to źródła wybudowane na stałym lądzie (onshore). Inwestycje z grupy morskich elektrowni wiatrowych w naszym kraju znajdują się obecnie na etapie projektów przed ich faktyczną realizacją. Obserwuje się także tendencję do rozwijania odnawialnych źródeł energii (głównie fotowoltaika) bezpośrednio przyłączanych do zakładów przemysłowych. URE informował, że w 2018 r. wielkość mocy pochodzącej z OZE wyniosła 8.593,4 MW wobec 8.538,3 MW rok wcześniej (czytaj: Prawie 8,6 GW zainstalowanej mocy z OZE) co oznacza wzrost o niewiele ponad 55 MW. Czytaj także: Udział energii z OZE obniżył się o 11 proc. w 2017 r.

Jak czytamy w raporcie, liderem zainstalowanej mocy morskiej energetyki wiatrowej jest Wielka Brytania z wynikiem 6.836 MW na koniec 2017 r. Na drugim miejscu uplasowały się Niemcy z wynikiem 5.355 MW, a na trzecim Chiny z całkowitą mocą morskiej energetyki wiatrowej 2.788 MW.

„Rozwój morskiej energetyki wiatrowej ma kluczowe znaczenie dla krajów mocno zurbanizowanych, w których możliwości instalowania lądowych elektrowni wiatrowych są małe lub zostały już wyczerpane. Takim obszarem geograficznym w dużej mierze są kraje Unii Europejskiej. Charakterystyczną cechą morskich farm wiatrowych jest ich moc, która może, a w przyszłości często będzie przekracza wartość 600 MW mocy zainstalowanej w ramach jednego projektu. Przykładem takiej inwestycji jest morska farma wiatrowa Atlas Wind Farm zrealizowana na wodach terytorialnych Wielkiej Brytanii, której całkowita moc wyniosła 630 MW” – twierdzą autorzy publikacji.

Zdaniem specjalistów z Global Wind Energy Council całkowita moc morskiej energetyki wiatrowej w 2030 r. może osiągnąć wartość około 125 GW, co będzie stanowić wzrost zainstalowanej mocy morskiej energetyki wiatrowej od 2017 r. o ponad 660%.

Zaprezentowany przez PSE Plan Rozwoju Sieci Przesyłowej zakłada wydanie ok. 13 mld zł w latach 2016-2025. Inwestycje w linie wysokiego napięcia, zgodnie z „Planem rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną na lata 2016-2025”, planowane są głównie na zachodzie i północy kraju, co jest przykładem inwestycji w infrastrukturę przesyłową, która umożliwi integrację zmiennych OZE, w tym elektrowni wiatrowych. Jak oceniają autorzy raportu dla rozpatrywania kierunków rozwoju sieci przesyłowej „ważna jest budowa sieci elektroenergetycznych na morzu. Scenariusz taki jest ściśle związany z perspektywą rozwoju energetyki morskiej w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej, w tym w szczególności dalszego rozwoju morskich farm wiatrowych”.

Zgodnie ze wspomnianym planem rozwoju i na podstawie zawartych umów o przyłączenie, planowane jest przyłączenie do KSE mocy morskich farm wiatrowych o łącznej wielkości 2.250 MW. Wśród zainteresowanych inwestycjami w morskie farmy wiatrowe są PKN Orlen (czytaj: PKN Orlen zakłada podpisanie umowy na farmę wiatrową w przyszłym roku) PGE (czytaj: Rozmowa z Pawłem Przybylskim, prezesem Siemens Gamesa Renewable Energy w Polsce) Enea (czytaj: Enea nie wyklucza inwestycji w offshore).

Autorzy raportu zwracają uwagę na to, że redukcja emisji CO2 może zostać osiągnięta w najbliższych latach „m.in. przez zwiększenie sprawności elektrowni opalanych węglem, zwiększenie udziału gazu ziemnego i energii ze źródeł odnawialnych, w tym energii wiatru, biomasy i słońca, w produkcji energii elektrycznej oraz zwiększenie udziału skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w tej produkcji, a w dalszej perspektywie przez udział energii jądrowej w produkcji energii elektrycznej”.

Ich zdaniem przyrost mocy energetyki wiatrowej i całego sektora OZE „wpływa na zmianę charakteru węglowych jednostek wytwórczych na regulacyjny, co w dalszej perspektywie może wydłużyć okres eksploatacji paliw kopalnych oraz okres funkcjonowania całego sektora węglowego w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym”.

rb