Dla resortu energii odnawialne źródła energii są priorytetem – mówi Krzysztof Kubów, wiceminister energii ds. OZE w wywiadzie dla cleanerenergy.pl

Cleanerenergy.pl: Polska energetyka jest w przeddzień ogromnych inwestycji w morską energetykę wiatrową. Kiedy branża doczeka się uchwalenia ustawy?

Krzysztof Kubów, wiceminister energii ds. OZE: Już niedługo, jeszcze trochę cierpliwości. Prace nad projektem ustawy wspierającej rozwój morskiej energetyki wiatrowej w Polsce trwają w Ministerstwie Energii od stycznia 2019 r. Współpracujemy z najbardziej zaawansowanymi w morskiej energetyce wiatrowej krajami jak Dania, Wielka Brytania czy Holandia. Odbyliśmy już szereg konsultacji zarówno międzyrządowych, jak też spotkań z przedsiębiorstwami inwestującymi w morskie farmy wiatrowe, podczas których dyskutowane były kwestie legislacyjne, techniczne, w tym także dotyczące tak zwanego łańcucha dostaw dla przemysłu offshore, a także społeczne, związane z akceptacją tego typu projektów.

Kilka dni temu po raz ostatni spotkaliśmy się w Ministerstwie Energii w gronie inwestorów, deweloperów, dostawców, operatorów, aby raz jeszcze w tak szerokim gronie przedyskutować projekt ustawy dotyczący morskiej energetyki wiatrowej. W trakcie dyskusji nie zgłoszono żadnych nowych istotnych postulatów. Dzisiaj możemy powiedzieć, że projekt jest w 100% gotowy. Rozpoczęliśmy już w ME proces uzgodnień wewnątrzresortowych. Jednocześnie wystąpiliśmy do Kancelarii Premiera Rady Ministrów o wpisanie tego projektu do wykazu prac legislacyjnych i programowych rządu, co umożliwi rozpoczęcie szerokich konsultacji publicznych. Chcemy poświęcić na nie aż 30 dni, żeby proces był wystarczająco długi pozwalając wszystkim zainteresowanym na aktywny udział.

Cleanerenergy.pl: Jakie są główne założenia projektu ustawy?

K.K.: Kluczową sprawą jest system wsparcia i jego dostosowanie do faz rozwoju projektów w sektorze offshore w Polsce. W tym zakresie prowadzimy również dialog z Komisją Europejską. Chcemy być pewni, że nasze propozycje zapisów w tej sprawie, jakie znalazły się w projekcie, zostaną później zaakceptowane ostatecznie przez Komisję.

Cleanerenergy.pl: Część inwestorów nie czekając na rozstrzygnięcia rozpoczęło już przygotowania…

K.K.: Tak to prawda, dlatego ustawa będzie regulować działalność dwóch grup inwestorów: posiadających już pozwolenia na posadowienie sztucznych wysp, czy dysponujących warunkami przyłączenia farm do Krajowego Systemu Energetycznego, którzy rozpoczną dostawy energii ze swoich farm najpewniej w 2025 r., jak i tych, którzy zamierzają w nie inwestować dopiero po 2025 r. My chcemy przygotowanym przez nas projektem zapewnić im warunki równej konkurencji.

Cleanerenergy.pl: Jednym z kluczowym postulatów branży jest zdjęcie z niej obowiązku finansowania budowy morskich przyłączy farm do KSE, które szacowane są przez nią na ok. 20% całkowitych nakładów.

K.K.: W naszych dyskusjach z sektorem pojawiał się ten temat. Konkluzją z tym rozmów jest propozycja, aby to inwestor był odpowiedzialny za realizację całego projektu razem z morską częścią przyłącza. Z punktu widzenia inwestora takie działanie pozwala na lepsze zarządzanie projektem. Z drugiej strony i tak całość kosztów z tym związana jest przeniesiona na system wsparcia. Jednocześnie dopuszczamy możliwość odkupienia przez PSE morskiej części infrastruktury sieciowej na zasadach komercyjnych.

Cleanerenergy.pl: Ta jednoznaczna deklaracja raczej nie spodoba się branży…

K.K.: Tak jak wskazałem, przedstawiona przez nas propozycja wynika z szerokiej dyskusji z branżą. Oczywiście nigdy 100% interesariuszy nie będzie usatysfakcjonowanych. Zaproponowane rozwiązanie jest wynikiem kompromisu.

Cleanerenergy.pl: W polskiej strefie przybrzeżnej mają powstać farmy o łącznej mocy zainstalowanej ok. 10 GW, co oznacza nakłady inwestycyjne rzędu 100-150 mld zł. Czy, skoro inwestorzy mają otrzymać gwarancję zakupu energii produkowanej w tych elektrowniach, a także wsparcie państwa do cen zaproponowanych na aukcjach, to nie powinniśmy zagwarantować określonego udziału polskich firm w łańcuchu dostawców dla deweloperów farm?

K.K.: Pamiętajmy, że wszystkie regulacje, które przygotowujemy w Polsce, muszą być zgodne ze światowymi i europejskimi co oznacza, że nie można ograniczać uczestnictwa w tego rodzaju projektach firmom zagranicznym. Po wielu dyskusjach i spotkaniach z naszymi partnerami z UE przychylamy się do wprowadzenia rozwiązań analogicznych jak w Wielkiej Brytanii, gdzie inwestorów i deweloperów farm bardziej zachęcano, a nie zmuszano do współpracy z lokalnymi dostawcami. Jest to największy rynek offshore w Unii Europejskiej, i ciągle się rozwija. Do tego w Wielkiej Brytanii udział lokalnych przedsiębiorstw w przemyśle offshore wynosi obecnie ok. 45%, i obyło się bez rygorystycznych zapisów prawnych.

Cleanerenergy.pl: Czy wie Pan, że pierwszy prąd z farm wiatrowych zlokalizowanych w polskiej strefie przybrzeżnej miał popłynąć w październiku 2019 r.? Takie plany ogłoszono pod koniec 2011 r., na początku drugiej kadencji rządów PO/PSL.

K.K.: Nie wiem, na podstawie, jakich przesłanek snuto wówczas takie plany, skoro tak niewiele wówczas zrobiono, aby zrealizować ten optymistyczny scenariusz. Wiem, że jeszcze dzisiaj nie jesteśmy gotowi na przyjęcie energii farm na Bałtyku o mniejszej mocy zainstalowanej. Niezbędne są inwestycje w rozbudowę infrastruktury do przesyłu w Polsce północno-zachodniej, i kierunku południkowym. Potrzebna jest budowa bloków gazowo-parowych w Elektrowni Dolna Odra, które będą stabilizować pracę systemu elektroenergetycznego. To inwestycje za co najmniej kilka miliardów złotych, możliwe do zrealizowania w ciągu najbliższych lat.

Należy zauważyć, że w perspektywie kilku lat Pomorze Zachodnie i Środkowe powinny być brane częściej pod uwagę w polityce industrializacji Polski. Warto w jak największym stopniu zagospodarować energię z farm morskich w najbliższym otoczeniu, wspierając rozwój nadmorskich regionów, które przecież potrzebują takich inwestycji. Oczywiście, aby ściągnąć inwestorów, oprócz taniej energii, konieczne są inwestycje w infrastrukturę drogową, ale to powinna rozwiązać budowana drogi ekspresowej S6 pomiędzy Szczecinem a Trójmiastem, która jest jednym z priorytetów naszego rządu. Na razie gotowy jest 130 km odcinek z Goleniowa do Koszalina, który już znacznie poprawił skomunikowanie pasa nadmorskiego. Kosztował 3,9 mld zł. Pozostało jeszcze 230 km tej trasy pomiędzy Koszalinem a Gdańskiem, które są w budowie i projektowaniu. To pokazuje skalę zaniedbań koalicji PO/PSL, która była dobra, ale w skreślaniu inwestycji infrastrukturalnych, a nie w ich realizacji.

Cleanerenergy.pl: Pierwsze farmy wiatrowe na Bałtyku mają produkować energię od 2025 r., więc pewnie drogowcy zdążą oddać te odcinki do użytku…

K.K.: Tak, zgoda. Ta droga to warunek niezbędny, aby ściągnąć inwestorów na Pomorze, i nasz rząd to rozumie, i co ważniejsze robi. Ten region tego potrzebuje, bo o ile w średnio w Polsce stopa bezrobocia we wrześniu wynosiła 5,1%, to w woj. zachodniopomorskim 6,5%. Sukces południowej Polski w ściąganiu inwestorów zagranicznych, np. woj. dolnośląskiego skąd pochodzę, które stało się w ostatnich trzech latach hubem elektromobilności na Europę, to efekt dobrej sieci dróg, inwestycji w naukę. Jestem pewien, że kolejne zakłady produkujące na rzecz elektromobilności, która paradoksalnie jest jednym z bardziej energochłonnych branż, będą powstawać w Polsce, dlaczego więc nie mogą być zlokalizowane w pobliżu Słupska, Koszalina, Kołobrzegu, skoro i tak będą korzystały z zero czy niskoemisyjnej energii? Takie rozwiązania mogłyby być częścią długoterminowego planu tego rządu. Obejmującego też kolejne kadencje.

Cleanerenergy.pl: Dzięki farmom morskim na Bałtyku rozwój OZE znacznie przyspieszy, … ale po 2025 r. Czy Polsce uda się spełnić cel, jakim jest 15-proc. udział energii z OZE w końcowym zużyciu energii w 2020 r.?

K.K.: Nie ma takich zagrożeń. Jeżeli spojrzymy na działania ME w obszarze OZE, to wyraźnie widać, że dla nas tego typu źródła są priorytetem. Przykładem tego są działania w obszarze prosumentów, klastrów energii, spółdzielni energetycznych oraz dużych źródłem OZE, które powstaną dzięki aukcjom przeprowadzonym w 2018 roku a także planowanych na rok bieżący.

Przypomnę, że w wyniku tegorocznych aukcji, przyrost mocy wszystkich rodzajów OZE ma wynieść ponad 3,4 tys. MW, na które – obok energetyki wiatrowej – ma się złożyć m.in. 750 MW instalacji fotowoltaicznych. Według ME będą one produkować rocznie prawie 9,2 TWh energii elektrycznej.

Razem z istniejącymi i budowanymi OZE, jeszcze w 2019 r. łączna moc źródeł odnawialnych ma osiągnąć ponad 13,6 tys. MW, a ich produkcja ponad 35 TWh. Według wyliczeń ME, przy założeniu, że w 2020 r. zużycie energii elektrycznej w Polsce wyniesie prawie 184 TWh, udział OZE w produkcji sięgnie 19,23%, tj. powyżej wymaganego 19,1%. Wszystko ma zapobiec groźbie nieosiągnięcia przez Polskę celu udziału OZE w wysokości 15% w końcowym zużyciu energii brutto w 2020 r.

Inna sprawa, że Polska ma w Unii Europejskiej, niesłusznie, wizerunek szczególnego truciciela. Jednak fakty zdecydowanie są za nami. Polska to lider zmian, który zdecydowanie zmierza w stronę szybkiego zwiększenia udziału odnawialnych źródeł energii w swoim miksie energetycznym. Będzie to możliwe dzięki fotowoltaice prosumenckiej oraz energetyce wiatrowej. Nasze działania będą rozsądne i gwarantujące zachowanie bezpieczeństwa polskiego systemu energetycznego i o tym należy wyraźnie mówić na arenie międzynarodowej.

Dziękujemy za rozmowę.