Energetyka odchodzi od węgla
Krzysztof Kubów wiceministrem w resorcie energii
6 sierpnia 2019
PGNiG OD ma kolejną umowę na gaz dla warszawskich autobusów
7 sierpnia 2019
Produkcja energii opartej na węglu w UE spadła o 19 proc. w pierwszej połowie tego roku, przy czym spadek ten nastąpił niemal w każdym kraju, w którym pozyskuje się energię z tego surowca – podaje w swojej analizie think tank Sandbag.org
Jak wynika z raportu, za połowę tego spadku odpowiada zastąpienie produkcji energii wiatrem i słońcem, a połowa przez przejście na gaz ziemny. Jeżeli proces ten będzie kontynuowany przez resztę roku, doprowadzi on do zmniejszenia emisji CO2 o 65 mln ton w porównaniu z rokiem ubiegłym oraz do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w UE o 1,5 proc. Produkcja z węgla zmniejszyła się już o 30 proc. w latach 2012-2018.
Jednak nawet jeśli spadek ten utrzyma się w 2019 r., prawdopodobnie nadal będzie stanowić 12 proc. emisji gazów cieplarnianych w UE.
„2019 r. może oznaczać początek końca energetyki węglowej w Europie. Największe spadki odnotowują te kraje, które zachęcają do korzystania z energii wiatrowej i słonecznej oraz planują wycofanie węgla. Teraz, gdy wyceny emisji dwutlenku węgla zbliża się do 30 euro za tonę, gospodarka już przeszła nie tylko z produkcji węgla na produkcję gazu, ale także z produkcji węgla na produkcję czystą. Decydenci polityczni będą mogli łatwiej wspierać energię wiatrową i słoneczną oraz zaplanować pełne przejście z węgla na czyste źródła energii. Jeśli się nad tym zastanowić każdy kraj może osiągnąć stopniowe wycofanie się z węgla do 2030 r.”. – uważa Dave Jones analityk Sandbag.
We wszystkich krajach Europy Zachodniej odnotowano
duże spadki procentowe, z 22 proc. w Niemczech do 79 proc. w Irlandii. W wielu
krajach Europy Zachodniej zdarzały się czasy zerowej lub prawie zerowej
produkcji
z węgla: w pierwszej połowie 2019 r. węgiel stanowił mniej niż 2 proc. koszyka
energetycznego w Irlandii, Francji i Wielkiej Brytanii, a tylko 6 proc. w
Hiszpanii i we Włoszech. Wielka Brytania miała dwa tygodnie w maju, a wszystkie
elektrownie węglowe zostały wyłączone po raz pierwszy od rozpoczęcia rewolucji
przemysłowej. Europejskie wycofywanie węgla jest rzeczywiście w toku, chociaż
tempo zamykania elektrowni jest dość powolne.
Niemcy doświadczyły zdecydowanie największego spadku wydobycia węgla w wartościach bezwzględnych. Produkcja węgla w Niemczech spadła o 22 proc., przy czym zarówno węgla kamiennego, jak i brunatnego. Mimo wszystko Niemcy nadal były odpowiedzialne za 35 proc. produkcji węgla w UE w pierwszej połowie tego roku. Ponad dwie trzecie spadku wydobycia węgla brunatnego pochodziło z zakładów RWE w Neurath i Niederaussem, zaopatrywanych przez dotknięte problemami kopalnie RWE Hambach i Garzweiler. Produkcja spadła do 32 z 35 niemieckich bloków na węgiel brunatny, ponieważ nie wytwarzają one już energii przez 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu.
Spadki w krajach Europy Wschodniej były znacznie mniejsze ze względu na niemal zerowe wykorzystanie energii wiatrowej i słonecznej. Tylko 5 proc. energii wiatrowej i słonecznej zainstalowanej w 2018 r. znajdowało się w Europie Wschodniej. Szczególnie źle wypadły kraje spalające węgiel brunatny: z 17 000 MW zainstalowanych w ubiegłym roku w Europie, Polska zainstalowała 39 MW, Czechy 26 MW, Rumunia 5 MW i Bułgaria 3 MW. Spadek wydobycia węgla w Polsce wyniósł 6 proc., ponieważ uruchomiono nową elektrownię gazową w Płocku, a w Grecji 16 proc., ponieważ zwiększyła się produkcja gazu; w Słowenii i Bułgarii produkcja węgla nawet nieznacznie wzrosła.
Źródło: sandbag.org.uk
Zaobserwowano tak znaczące spadki pozyskiwania energii z węgla z trzech powodów. Po pierwsze energia wiatrowa i słoneczna zastąpiły węgiel, po drugie gaz ziemny zastąpił węgiel oraz po trzecie zamknięto zakłady węglowe.
Połowa spadku węgla została zastąpiona przez wiatr i słońce, a połowa przez przejście na gaz. W UE produkcja z węgla spadła około 50 TWh, w porównaniu ze wzrostem o 30 TWh w produkcji energii wiatrowej i słonecznej oraz wzrostem o 30 TWh w produkcji gazu. Pozostałe 10 TWh pokryło niewielki strukturalny wzrost zużycia energii elektrycznej.
Jak oceniają analitycy think tanku, bez silnego wsparcia politycznego nie będzie można zauważyć trendu odchodzenia od węgla.
Przejście na gaz ziemny najprawdopodobniej osiągnęło swój szczyt. W 2019 r. prawdopodobnie odnotowano już pełne przejście z węgla na gaz. W 2018 r. 35 proc. emisji – w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami – pochodziło z elektrowni węglowych, dlatego konieczne może okazać się wprowadzenie większej liczby poprawek w systemie handlu tymi uprawnieniami, aby nie dopuścić do spadku cen węgla.
Instalacje wiatrowe i słoneczne nie są stawiane wystarczająco szybko w krajach posiadających węgiel brunatny. W kluczowych krajach produkujących z węgla brunatnego, takich jak Polska, Czechy, Rumunia, Bułgaria i Grecja, nie zaobserwujemy spadku produkcji z tego surowca, jeżeli nie przyspieszą one wdrażania technologii wiatrowych i słonecznych. Ponadto, w miarę jak zużycie energii elektrycznej zacznie rosnąć, m.in. w wyniku używania samochodów elektrycznych, we wszystkich krajach konieczne będzie podwojenie wysiłków w zastosowaniu odnawialnych źródeł energii.
Źródło: sandbag.org.uk
Analitycy Sandbag uważają, że elektrownie węglowe muszą być zamykane szybciej. Tylko 3 proc. elektrowni węglowych zamknięto w 2018 r. Wszystkie kraje Europy Zachodniej mają terminy, do których należy wycofać węgiel. Podobne mechanizmy są potrzebne również w przypadku krajów wschodnich.
Jak podsumowują eksperci think tanku, rządy muszą zachęcać do inwestowania nie tylko w energię wiatrową i słoneczną, ale także w magazynowanie energii elektrycznej, a także zachęcać operatorów sieci do przyspieszenia wycofywania węgla.
BB
