Absurdy w „Czystym Powietrzu” czyli czemu zainteresowani rezygnują z pożyczki
Enea zmierza w stronę „smart grid”
18 października 2019
Rośnie liczba prosumentów w programie 'Mój Prąd’
18 października 2019
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) postanowił dowiedzieć się jak sprawdza się udzielanie pożyczek z programu „Czyste Powietrze”. Okazuje się, że spośród przebadanych potencjalnych beneficjentów, „zdecydowana większość osób, które pierwotnie były zainteresowane skorzystaniem z pożyczki w programie Czyste Powietrze, ostatecznie nie podpisała umowy pożyczki”.
”Prawie 60 proc. beneficjentów, którzy w momencie składania wniosku chcieli wnioskować o pożyczkę, po zapoznaniu się z wszystkimi wymaganymi dodatkowymi dokumentami i załącznikami wymaganymi do oceny zdolności kredytowej, z pożyczki ostatecznie zrezygnowali” – piszą autorzy badania.
Źródło: NFOŚiGW
Analiza wykazała, że wśród najczęściej występujących powodów takiej sytuacji można wyróżnić: rezygnację z pożyczki jeszcze przed badaniem zdolności kredytowej – przedstawiciele WFOŚiGW od razu sugerują wnioskodawcom, którzy uzyskują najwyższe dofinansowania (80-90 proc.), że nie przejdą pozytywnie oceny kredytowej.
Kolejnym problemem jest przedstawienie dodatkowego zabezpieczenia poza wekslem in blanco.
„Większość z proponowanych form nie jest atrakcyjna dla wnioskodawcy: np. możliwe jest zabezpieczenie pożyczki poprzez zablokowanie takiej samej kwoty na rachunku bankowym lub wpłatę kaucji pieniężnej na okres trwania pożyczki, co jest nielogiczne – osoba mająca odpowiednie środki na koncie nie musi się dodatkowo zadłużać. Mało kto zdecyduje się też na obciążanie hipoteki nieruchomości tylko po to, by dostać niewielką pożyczkę na termomodernizację budynku” – wynika z badania.
Autorzy badania wskazują dalej na czasochłonne i skomplikowane procedury – „beneficjenci sami rezygnują z ubiegania się o pożyczkę, gdy zdają sobie sprawę jak dużo formalności składa się na cały proces oraz jak bardzo wydłuża to czas do podpisania umowy o dofinansowanie”. Wymieniony został także brak wsparcia ze strony WFOŚiGW w procesie ubiegania się o pożyczkę czy „nieatrakcyjność warunków pożyczki – gdy wnioskodawca zrozumie mechanizm udzielania pożyczki, która działa na zasadzie refundacji, a nie prefinansowania, traci zainteresowanie taką formą wsparcia”.
Z badania wynika, że zdecydowana większość osób, które wnioskowały o pożyczkę, wykazywała najniższy miesięczny dochód netto na członka gospodarstwa domowego czyli te, którym przysługiwał poziom dofinansowania w formie bezzwrotnej dotacji w wysokości 80 proc. lub 90 proc.
Jeden z przedstawionych w badaniu przykładów pokazuje, że nie tylko osoby z niskim dochodem mogą mieć problem z pozytywnym rozpatrzeniem wniosku.
„Na jednej z facebookowych grup poświęconej tematyce programu Czyste Powietrze, jedna z użytkowniczek opisała swoją historię: złożyła wniosek o dotację i pożyczkę, z uwzględnieniem dochodów za 2017 rok, czyli zgodnie z regulaminem obowiązującym na dzień składania wniosku. Średni miesięczny dochód oscylował w okolicach 1590 zł/os. Wniosek był rozpatrywany w połowie roku 2019, do tego czasu zmieniła się sytuacja materialna wnioskodawczyni (spore zwiększenie dochodów w stosunku do tych z roku 2017). Standardową procedurą powinno być badanie zdolności kredytowej na podstawie aktualnej sytuacji, jednak wnioskodawczyni nie została poproszona o wypełnienie wymaganej dokumentacji, a jej wniosek o pożyczkę został automatycznie odrzucony, na podstawie wyliczonego we wniosku dochodu za rok 2017, który nota bene kwalifikował ją przecież jako osobę o dużym dochodzie (VI próg dochodowy, intensywność dofinansowania 30 proc.). Jest to przykład jednej z absurdalnych sytuacji, która spowodowana była najprawdopodobniej brakiem znajomości przepisów dotyczących udzielania pożyczek w programie Czyste Powietrze przez osobę zajmującą się wnioskiem z ramienia lokalnego WFOŚiGW” – czytamy w opracowaniu
Innym, przytaczanym przykładem, jest realizacja zapisu (w umowach do wniosków złożonych przed 29 lipca) o tym, że kwota dotacji zostanie uruchomiona dopiero po 4/8 całkowitym wykorzystaniu kwoty pożyczki.
„Wnioskodawca złożył wniosek o dofinansowanie wymiany kotła oraz ocieplenia ścian zewnętrznych. Całość kosztów oszacował na 50 000 zł, taki też koszt został wpisany do wniosku. Na podstawie dochodów w gospodarstwie domowym ustalono intensywność dofinansowania na poziomie 30 proc., co oznacza, że spodziewana wysokość bezzwrotnej dotacji to maksymalnie 15 000 zł. Ze względu na duży całkowity koszt przedsięwzięcia, wnioskodawca zdecydował się ubiegać również o pożyczkę na pozostałą część kosztów, czyli brakujące 70 proc.. Wnioskowana kwota pożyczki to 35 000 zł. Wniosek został rozpatrzony pozytywnie, wnioskodawca pomyślnie przeszedł przez proces badania zdolności kredytowej, a następnie podpisał umowę dotacji i umowę pożyczki. Podczas realizacji prac okazało się, że koszty wpisane do wniosku były przeszacowane i ostatecznie wyniosły 40 000 zł. Zgodnie z zapisem w umowie, w pierwszej kolejności wypłacane były pieniądze w formie pożyczki, czyli dopiero po wypłaceniu 35 000 zł pożyczki, pozostała część została pokryta dotacją. Było to zaledwie 5 000 zł, więc nie spodziewane wcześniej 30 proc. poniesionych kosztów, a jedynie 12,5 proc.. Gdyby beneficjent w ogóle nie ubiegał się o pożyczkę, ostatecznie dostałby zakładane wcześniej 30 proc. z rzeczywiście poniesionych kosztów”.
Jak oceniają autorzy raportu, przykład ten pokazuje, że aby nie być stratnym na kwocie wypłaconej dotacji, należałoby wykorzystać w całości przyznaną kwotę pożyczki, a każda „oszczędność” w stosunku do szacowanych kosztów będzie skutkować zmniejszeniem rzeczywistej kwoty dotacji.
„Problematyczne jest też dzielenie inwestycji na etapy. Beneficjent spodziewa się, że rozliczając najpierw tylko fakturę za kocioł, otrzyma proporcjonalnie należny mu procent dotacji, a resztę jako pożyczka. Nic bardziej mylnego – wypłacona będzie tylko część pożyczkowa, a pieniądze w formie bezzwrotnej dopiero po zakończeniu realizacji całości przedsięwzięć wpisanych do wniosku” – czytamy w wynikach badania.
