PKEE: uwolnienie cen energii elektrycznej jest nieuniknione
Piaskownice, które mają przyspieszyć rozwój rynku energetycznego
20 sierpnia 2021
Enea zamknęła półrocze zyskiem w wysokości 700 mln zł
20 sierpnia 2021
Polski Komitet Energii Elektrycznej (PKEE) ocenia, że można uwolnić ceny energii elektrycznej tak, aby uniknąć „nieuzasadnionych podwyżek cen prądu dla tej grupy odbiorców końcowych energii elektrycznej”. Natomiast sposobem na ochronę „odbiorców wrażliwych” jest wprowadzenie dodatku energetycznego – wynika z analiz PKEE. W ocenie Komitetu dokonanie w Polsce zmiany modelu taryfowania, zgodnie z wymogami prawa UE, powinno odbyć się z użyciem instrumentu chroniącego odbiorców wrażliwych m.in. osób najuboższych, emerytów, rencistów, osób niepełnosprawnych.
Komitet, wskazując na powody swojego stanowiska, wymienia m.in. wzrost cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla (wynikający z zaostrzającej się polityki klimatycznej Unii Europejskiej), co powoduje wzrost kosztów wytwarzania energii elektrycznej i wzrost rachunków. Wskazuje także na rosnące ceny gazu i węgla, przez co rosną koszty ogrzewania, co może nieść za sobą wzrost skali ubóstwa energetycznego.
„Biorąc pod uwagę nowe deklaracje i plany Komisji Europejskiej w zakresie legislacji, należy spodziewać się dalszego wzrostu cen energii w UE. Analizy dowodzą, że uwolnienie taryf, powiązane z odpowiednimi narzędziami polityki socjalnej (np. dodatkiem energetycznym) może przyczynić się do bardziej sprawiedliwego i stabilnego rozłożenia kosztów energii, tak aby realną pomoc uzyskiwały osoby najbardziej potrzebujące” – czytamy w stanowisku PKEE.
Komitet zwraca uwagę, że obowiązujący system taryf dla gospodarstw domowych wspiera finansowo wszystkich odbiorców bez względu na ich dochody.
„Zmiana modelu taryfowania w Polsce poprzez zniesienie taryf dla gospodarstw domowych (tzw. grupa taryfowa G) powinna być powiązana z wprowadzeniem dodatku energetycznego dla najbardziej wrażliwych odbiorców energii, dla których pokrycie kosztów energii elektrycznej i ciepła stanowi wyzwanie i duży wysiłek finansowy. W ten sposób osoby najbardziej potrzebujące i najbardziej narażone na ubóstwo energetyczne otrzymałyby realną pomoc” – czytamy.
W swojej opinii wskazuje także na ograniczanie konkurencyjności także z powodu systemu taryf, ponieważ nie ma powodu, dla którego spółki obrotu miałyby przygotowywać konkurencyjną ofertę, a także odbiorcy przy stawkach taryfowych nie widzą powodu, dla którego mieliby zmieniać sprzedawcę.
Ponadto PKEE zwraca uwagę na konieczność dostosowania obowiązujących przepisów do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej.
„Termin transpozycji tej dyrektywy unijnej do prawa krajowego upłynął 31 grudnia 2020 r. Polska jest jednym z ostatnich krajów w UE, w którym zdecydowana większość gospodarstw domowych korzysta z taryfowanych cen energii elektrycznej. O ile dokument nakazuje wszystkim państwom członkowskim Unii Europejskiej zapewnienie sprzedawcom energii swobody w ustalaniu cen energii elektrycznej i jedocześnie wyklucza możliwość interwencji publicznych w ustalanie cen energii, o tyle pozostawia możliwość wprowadzania przez państwo członkowskie narzędzi polityki socjalnej dla tych odbiorców, którzy są dotknięci ubóstwem energetycznym lub dla gospodarstw domowych zaliczających się do odbiorców wrażliwych” – czytamy w stanowisku.
Rezygnacja z taryf, jak ocenia PKEE, nie powinno wpłynąć negatywnie na sytuację gospodarstw domowych i nie musi oznaczać wzrostu cen energii.
„M.in. ze względu na już wysoki poziom konkurencji na polskim rynku. Potwierdzają to też przykłady innych państw europejskich, które odeszły od taryfowania, takich jak choćby: Bułgaria, Cypr, Portugalia, Rumunia, Łotwa czy Wielka Brytania” – czytamy w stanowisku Komitetu.
PKEE zwraca uwagę, że dzięki rozwojowi energetyki rozproszonej i wprowadzaniu inteligentnego opomiarowania, coraz więcej państw w Europie odchodzi od modelu taryfowania energii.
„W niektórych spośród tych państw ochrona odbiorcy wrażliwego odbywa się poprzez instrumenty alternatywne, takie jak np. dodatki i subsydia energetyczne oraz środki pomocy społecznej. Doświadczenia tych państw wskazują, że w dłuższej perspektywie czasowej odejście od taryfowania nie prowadzi do stałego wzrostu cen energii elektrycznej, a wręcz przeciwnie – pozwala na osiągnięcie stabilizacji cen na skutek działania mechanizmów rynkowych i ma znaczący wpływ na spadek skali ubóstwa energetycznego” – czytamy w stanowisku.
W stanowisku PKEE czytamy, że obowiązujące w Polsce regulacje uwzględniają narzędzia służące ochronie przez państwo najuboższych odbiorców, wskazując dodatek energetyczny, który otrzymują osoby potrzebujące środków na opłacenie rachunków za energię.
„W ocenie PKEE warto więc zastanowić się nad kwestią stosunkowo niewielkiej e nowelizacji, tak aby przepisy te lepiej odpowiadały aktualnym celom polityki socjalnej w zakresie zapewnienia dostępu do ogrzewania i energii elektrycznej wszystkim obywatelom. Uwolnienie taryf mogłoby więc dokonać się wraz ze wprowadzeniem w naszym kraju jeszcze bardziej realnych i ukierunkowanych środków pomocowych, przeznaczonych dla odbiorców najuboższych i najbardziej narażonych na ubóstwo energetyczne” – uważa Komitet.
PKEE powołuje się przy tym na analizy, które wskazują, że brak zniesienia taryf już w 2022 roku przyczyni się do pogłębienia problemu ubóstwa energetycznego, m.in. ze względu na rosnące ceny gazu, węgla i ogrzewania. Z końcem 2023 roku dojdzie do uwolnienia cen gazu dla gospodarstw domowych.
„Taryfowanie ogranicza również konkurencyjności ofert na rynku energii. Wszystko wskazuje na to, że dalsze utrzymywanie taryfowania pomimo dynamicznych zmian zachodzących w sektorze energii wpłynie na degradację rynku sprzedaży energii elektrycznej w Polsce poprzez m.in. spadek atrakcyjności ofert sprzedażowych, zmniejszenie liczby klientów zmieniających sprzedawcę oraz brak bodźców do poprawy efektywności energetycznej. Z kolei stosowanie cen sprzedaży energii poniżej kosztów jej wytworzenia narazi na straty finansowe wszystkie przedsiębiorstwa energetyczne w Polsce, zmuszając je do wspierania finansowo działalności obrotowej, co ograniczy nakłady inwestycyjne firm energetycznych, ich wydatki na modernizację, rozwój oraz na utrzymanie infrastruktury, a to mogłoby w konsekwencji zagrozić stabilności dostaw energii elektrycznej dla odbiorców końcowych” – ocenia PKEE.
„Pełna liberalizacja rynku energii elektrycznej poprzez ustawowe zwolnienie wszystkich przedsiębiorstw obrotu z obowiązku zatwierdzania taryf dla wszystkich odbiorców przyczyni się natomiast do zwiększenia konkurencyjności na rynku, uelastycznienia ofert, czy też stworzy szansę na pojawienie się nowych sprzedawców. Zwolnienie z taryfowania pozwala też na stopniowe przygotowanie odbiorców do przyszłych zmian na rynku energii (np. umożliwienia korzystania z taryf dynamicznych) oraz podejmowanie właściwych decyzji inwestycyjnych i zakupowych w oparciu o sygnały cenowe płynące ze sprawnie działającego rynku. Wspomniana zmiana mogłaby też wpłynąć na wzrost zainteresowania produkcją energii w mikroinstalacjach oraz zwiększenie liczby prosumentów” – uważają członkowie PKEE.
rb
