OX2, szwedzki deweloper OZE, który dotychczas oddał do użytku cztery farmy wiatrowe w Polsce, a trzy kolejne projekty ma w trakcie budowy, rozwija obecnie porfolio projektów onshore wind o łącznej mocy 849 MW. – OX2 nadal będzie inwestować w sektor wiatrowy. Impulsem rozwojowym, który otworzy przestrzeń do nowych inwestycji, będzie liberalizacja przepisów prawa. Choć zarówno inwestorzy, jak i urzędnicy wiedzą, że by osiągnąć cele klimatyczne oraz rozwinąć OZE w Polsce legislacja będzie musiała nadal się zmieniać. Mówię tu zarówno o uproszczeniu procedur i ścieżek decyzyjnych, jak i uwalnianiu kolejnych terenów pod inwestycje w wiatr czy słońce – mówi portalowi cleanernergy.pl Katarzyna Suchcicka, prezes OX2 Polska.

Cleanerenergy.pl: W tym roku mija 20 lat od założenia OX2. Polska, do której szwedzki deweloper OZE wszedł pięć lat temu stała się kluczowym rynkiem pod względem posiadanego portfolio projektów, i wypracowywanych wyników finansowych. W 2023 r. polska spółka wypracowała 2,1 mld SEK przychodów ze sprzedaży, o 26% więcej niż rok wcześniej. Polska jest już trzecim rynkiem dla OX2, skąd pochodziło 26,9% przychodów. Co pozwoliło wypracować tak dobre wyniki? 

Katarzyna Suchcicka, prezes OX2 Polska: Duże znaczenie ma przyjęty przez nas model biznesowy. Działamy w dwóch obszarach, z jednej strony poprzez akwizycję skupując już rozpoczęte projekty, na różnym etapie rozwoju, a z drugiej strony realizując inwestycje greenfield. Ważne jest też nasze zróżnicowane portfolio. OX2, jako firma wywodzi się z technologii wiatrowych. Rozwijamy i realizujemy zarówno projekty onshore, jak i offshore, w które dalej będziemy inwestować. Intensywnie rozwijamy także projekty PV i magazyny energii.

Chcemy też mieć swój udział także w polskim rynku offshore. Możemy w tym zakresie przenieść do Polski dobre praktyki i sprawdzone rozwiązania z krajów skandynawskich. Jako OX2 chcemy być częścią transformacji energetycznej w Polsce, dlatego intensywnie pracujemy nad rozwojem portfolio, rozwijamy projekty wiatrowe, fotowoltaiczne i magazyny energii, które już niebawem wesprą polski system elektroenergetyczny. 

Cleanerenergy.pl: Czy pieniądze wypracowane przez OX2 w Polsce są reinwestowane w naszym kraju? 

Katarzyna Suchcicka: Jako OX2, w lokalizacjach, w których rozwijamy i realizujemy nasze inwestycje, chcemy być dobrym sąsiadem. Dlatego bardzo ważny jest dla nas łańcuch dostaw i dbanie, o wykorzystanie krajowych i regionalnych zasobów i usług. Przy realizacji projektów zawsze staramy się powierzyć realizacje dodatkowych prac lokalnym firmom. Od naszych generalnych wykonawców oczekujemy też, żeby wszelkie dostawy materiałów budowlanych były realizowane lokalnie, co nie tylko umożliwia skrócenie łańcucha dostaw i ograniczenie emisji podczas transportu, ale także pozwala wzmocnić lokalnych, polskich producentów. 

Cleanerenergy.pl: Jakie są plany dotyczące budowy kolejnych OZE? Z giełdowego raportu rocznego OX2 wynika, że w tym roku ma zostać sprzedana farma fotowoltaiczna o mocy 100 MWp, której uruchomienie planowane jest na początku 2025 r. i zakończona budowa FW Kraśnik.

Katarzyna Suchcicka: Przede wszystkim chcemy wspierać proces transformacji energetycznej. Polityka Energetyczna Polski 2040 zakłada, że OZE będą jego filarem, w tym zakresie dostrzegamy ogromny potencjał we wsparciu sektora przemysłowego w procesie dekarbonizacji, ponieważ ma on ogromne zapotrzebowanie na zieloną energię. 

Planujemy też zakończenie budowy dwóch farm wiatrowych: w Wysokiej o mocy 62,5 MW oraz Kraśniku o mocy 24,15 MW. Do sprzedaży w tym roku trafi projekt fotowoltaiczny. Planujemy też rozpoczęcie budowy projektu wiatrowego oraz magazynu energii. Jednak na ten moment jest za wcześnie, żeby rozmawiać o szczegółach tych projektów.

W kolejnych latach zamierzamy nadal inwestować w farmy fotowoltaiczne, magazyny energii oraz farmy wiatrowe. Zwłaszcza fotowoltaika bardzo mocno zaznaczy swoją obecność na rynku, ze względu na wcześniejsze ograniczenia regulacyjne, które wyhamowały rozwój projektów wiatrowych w Polsce. Dostrzegamy ogromny potencjał w OZE, co potwierdzają nasze wyniki – sprzedaż w 2023 roku wyniosła około 7,8 mld SEK.

Cleanerenergy.pl: W 2023 r. zatrudnienie w OX2 Polska wzrosło, a firma otworzyła biuro w Gdańsku. Czy ma związek z planami dotyczącymi offshore? Czy nadal podtrzymujecie zainteresowanie uczestnictwem w budowie farm w polskiej wyłącznej strefie ekonomicznej na Bałtyku? Czy są plany zwiększenia zatrudnienia? I otwierania nowych oddziałów?

Katarzyna Suchcicka: Jak najbardziej chcemy mieć swój udział w polskim rynku. Już teraz oferujemy nasze usługi przy projektach offshore także na polskiej części Bałtyku, dlatego jesteśmy otwarci na współpracę i partnerstwa przy koncesjach, aby powiększać obszar o kolejne GW mocy. W OX2 w obszarze morskich farm wiatrowych opieramy się na wiedzy i doświadczeniu zdobytym m.in. w Szwecji i Finlandii, gdzie jako Grupa OX2 rozwijamy projekty o mocy blisko 26 GW.

W Polsce skompletowaliśmy fantastyczny zespół profesjonalistów, który pozwolił nam w krótkim czasie, bo zaledwie pięcioletnim, zbudować pozycję lidera na rynku. Dodatkowo możemy czerpać z międzynarodowego doświadczenia OX2, przenosząc najlepsze, sprawdzone praktyki do Polski. Dysponujemy rozbudowanym i zróżnicowanym portfolio projektów, które chcemy nadal rozwijać, dlatego nasz zespół z pewnością będzie rósł w kolejnych latach.

Cleanerenergy.pl: We wrześniu ub.r. OX2 sprzedał Enea Nowa Energia spółkę, z projektem farmy wiatrowej FW Bejsce o mocy 19,8 MW, którą wybuduje łącznie za 60,9 mln euro, co daje po przeliczeniu 3,1 mln euro za 1 MW. Jeszcze dwa lata temu inwestorzy na polskim rynku płacili 2 mln euro za 1 MW mocy działających operacyjnie farm. Z czego wynika wzrost cen? 

Katarzyna Suchcicka: W Polsce rośnie zapotrzebowanie na zieloną energię wśród odbiorców biznesowych. Sektor przemysłowy ma ogromne zapotrzebowanie na zieloną energię, ponieważ z jednej strony ma wysokie zużycie energii, a dodatkowo jej ceny znacząco wzrosły. Z drugiej strony dla zapewnienia konkurencyjności musi zredukować ślad węglowy oraz ograniczyć emisję CO₂.

Zestawiając te okoliczności, inwestycje w OZE zaczynają być nie tylko konieczne, ale też coraz bardziej opłacalne. Wraz z naszymi zielonymi technologiami jesteśmy świetnym partnerem dla przedsiębiorstw energochłonnych, które mają wysoki ślad węglowy i muszą w ciągu najbliższych lat aktywnie dążyć do jego zmniejszenia. 

Cleanerenergy.pl: Portfel projektów OX2 Polska miał na koniec ub.r. 3,04 GW, po wzroście o 243 MW rok do roku. Moc projektów wiatrowych zmniejszyła się o 114 MW porównując rok do roku, a solarnych i magazynów energii wzrosła odpowiednio o 216 i 141 MW. Czy spadek wartości w części onshore wind to efekt sprzedaży gotowych farm, czy projektów? 

Katarzyna Suchcicka: W Polsce rozwijamy obecnie porfolio projektów wiatrowych o łącznej mocy 849 MW. Oddaliśmy do użytku cztery farmy wiatrowe, trzy kolejne projekty są w trakcie budowy, a jednocześnie przygotowujemy się do budowy dwóch następnych lądowych projektów wiatrowych. OX2 będzie inwestować w sektor wiatrowy. Impulsem rozwojowym, który otworzy przestrzeń do nowych inwestycji, będzie też liberalizacja przepisów. Choć zarówno inwestorzy, jak i urzędnicy wiedzą, że by osiągnąć cele klimatyczne oraz rozwinąć OZE w Polsce legislacja będzie musiała nadal się zmieniać. Mówię tu zarówno o uproszczeniu procedur i ścieżek decyzyjnych, jak i uwalnianiu kolejnych terenów pod inwestycje w wiatr czy słońce.

Cleanerenergy.pl: Powiedziała Pani, że OX2 Polska zbudował do tej pory cztery lądowe farmy wiatrowe, trzy kolejne są w budowie. Można więc odnieść wrażenie, że w Polsce łatwiej jest zbudować farmę wiatrową niż fotowoltaiczną…. 

Katarzyna Suchcicka: Jako firma wywodzimy się z technologii wiatrowych, dlatego ten kierunek był dla nas naturalny. Dodatkowo we wczesnej fazie naszej obecności w Polsce dokonywaliśmy akwizycji projektów na różnych etapach rozwoju, w dużej części były to projekty wiatrowe, stąd też ich obecność w naszym portfolio. Biorąc jednak pod uwagę okoliczności regulacyjne, które ograniczyły lokowanie nowych inwestycji wiatrowych w Polsce, projekty fotowoltaiczne w najbliższych latach będą się bardzo intensywnie rozwijać. Naturalnie wypełnią lukę po projektach wiatrowych, których ciągłość została zaburzona. Z pewnością doprowadzi to do zrównoważenia liczby elektrowni wiatrowych i fotowoltaicznych, ale też stworzy przestrzeń do rozwoju magazynów energii. 

Cleanerenergy.pl: Dostawcami turbin do większości zrealizowanych projektów onshore byli niemiecki Nordex, duński Vestas. Czy to preferowani dostawcy?

Katarzyna Suchcicka: Do każdego projektu podchodzimy indywidualnie. Decydując o wyborze technologii, dobieramy konkretne turbiny w taki sposób, aby zapewnić najlepszą możliwą efektywność projektu. Oczywiście przy zachowaniu zgodności co do mocy określonej w pozwoleniu.

Cleanerenergy.pl: Turbiny dla FW Bejsce o mocy 19,8 MW, którą OX2 Polska sprzedało (i buduje) dla Enea Nowa Energia dostarczy Siemens Gamesa. Czy kłopoty finansowe tego niemiecko-hiszpańskiego producenta mają wpływ na terminowość dostaw komponentów tej farmy?

Katarzyna Suchcicka: Tak jak wspominałam, wybór dostawców dla każdego z projektów jest niezależnym procesem. Prace w Bejscach przebiegają zgodnie z przyjętym harmonogramem i wierzymy, że jak najszybciej energia z tej farmy wiatrowej będzie mogła zasilić krajowy miks energetyczny.  

Cleanerenergy.pl: W ub.r. OX2 Polska zakończyło i rozliczyło projekty trzech farm: FW Huszlew (48 MW), FW Grajewo (40 MW) i Sulmierzyce (23 MW), ich budowa rozpoczęła się w l. 2020-2021. Czy branża nadal zmaga się z wyzwaniami związanymi z łańcuchem dostaw i logistyką spowodowanych pandemią COVID-19, i wojną na Ukrainie? 

Katarzyna Suchcicka: Rozwój projektów wiatrowych, na lądzie czy morzu, to złożony i wieloletni proces. Jednak w OX2 wykorzystujemy nasze doświadczenia wypracowane na innych rynkach, zwłaszcza w Szwecji i Finlandii oraz wieloletnie doświadczenia i wiedzę naszych ekspertów w Polsce. Wiemy, jak optymalizować i łączyć łańcuchy dostaw, żeby zapewnić stabilność i terminową realizację projektów. Obecnie realizujemy budowę trzech kolejnych projektów wiatrowych oraz farmy fotowoltaicznej, które przebiegają zgodnie z przyjętymi harmonogramami.

Cleanerenergy.pl: Wśród podmiotów, dla których OX2 Polska buduje farmy przeważają fundusze infrastrukturalne, jak DIF Capital Partners, Octopus Renewables Infrastructure Trust czy Equitix. Jakie stopy zwrotu zapewniają obecnie lądowe farmy wiatrowe? 

Katarzyna Suchcicka: Polska staje się jednym z kluczowych europejskich rynków, na których rozwija się odnawialne źródła energii. Wraz z rosnącą liczbą projektów, zwiększać będzie się też zainteresowanie inwestorów, którzy mają zbudowane stabilne portfolio na wielu rynkach. W ostatnich latach wśród odbiorców naszych projektów zaczynają jednak przeważać duże, energochłonne przedsiębiorstwa z różnych branż. Jest to zrozumiałe, zważywszy na szybko rosnące ceny energii i konieczność transformacji energetycznej. Inwestycje w odnawialne źródła energii zaczynają być nie tylko konieczne, ale również coraz bardziej opłacalne. Jeśli energia jest droga, produkty firm stają się mniej konkurencyjne na rynku. Wysokość stopy zwrotu z inwestycji musi spełniać oczekiwania inwestorów. Do tej pory budowaliśmy turbiny na starych pozwoleniach sprzed 2016 roku i to wpłynęło bardzo negatywnie na stopy zwrotu, efektywność i koszt wyprodukowanej energii.

Cleanerenergy.pl: Wśród podwykonawców farm OX2 w Polsce są polskie firmy, jak: Electrum, ONDE, P&Q, Elemont, Mega. Jaki jest local content w zrealizowanych dotąd projektach? Czy się zwiększa? Czy OX2 korzysta z usług polskich firm na innych rynkach?

Katarzyna Suchcicka: Chcemy, żeby nasze inwestycje były zrównoważone pod każdym względem i na każdym etapie realizacji projektów. Bardzo ważny dla nas jest łańcuch dostaw i dbałość o wykorzystanie krajowych i regionalnych zasobów i usług. Kierujemy się tym zasadami na każdym z rynków, gdzie jesteśmy obecni. Swoimi inwestycjami przyczyniamy się do rozwoju lokalnych gospodarek. Wszelkie prace dodatkowe na projektach, jeśli tylko to jest możliwe i dostępne są firmy, posiadające odpowiednie kwalifikacje, zlecamy lokalnym podmiotom, jak np. dodatkowe remonty dróg. Od naszych generalnych wykonawców, również wymagamy, żeby m.in. materiały budowalne takie jak: stal, beton, kruszywa pod drogi były zamawiane lokalnie, co nie tylko umożliwia skrócenie łańcucha dostaw i ograniczanie emisji podczas transportu itd., ale przede wszystkim pozwala korzystać z lokalnych zasobów od polskich producentów.

Cleanerenergy.pl: W maju 2022 r. firma sprzedała Ingka Investments FW Wysoka o mocy 63 MW zlokalizowaną w miejscowości Wysoka oraz farmę fotowoltaiczną o mocy 29 MW w miejscowości Recz. Na jakim etapie jest budowa tych dwóch instalacji? Kiedy wejdą do użytku? 

Katarzyna Suchcicka: To dwa odmienne projekty, ponieważ w Wysokiej realizujemy kolejną już farmę wiatrową w naszym kraju. Natomiast projekt w Reczu był pierwszym projektem fotowoltaicznym sprzedanym przez OX2, w Polsce i w całej grupie kapitałowej.  Otwarcie farmy wiatrowej Wysoka planujemy na przełomie trzeciego i czwartego kwartału 2024 r. Po uruchomieniu farmy, jako OX2 będziemy nadal odpowiedzialni za techniczne i komercyjne zarządzanie. To kolejny krok na rzecz zwiększenia udziału energii odnawialnej w krajowym miksie energetycznym.

Cleanerenergy.pl: Na FW Wysoka zainstalowane zostaną turbiny o mocy 5,5 – 5,7 MW, największe z dotychczas zamontowanych w Polsce. Co zdecydowało o wyborze tych turbin?

Katarzyna Suchcicka: Do każdego z projektów podchodzimy indywidualnie, uwzględniając obowiązujące wymogi prawne, lokalne uwarunkowania i możliwości techniczne, aby zapewnić jak najlepszą efektywność projektu na każdym etapie jego realizacji. W Wysokiej, dzięki zastosowaniu tak silnych turbin, roczna produkcja energii sięgnie nawet 180 GW, co pozwoli na pokrycie zapotrzebowania na energię elektryczną blisko 90 tys. gospodarstw domowych.

Cleanerenergy.pl: FV Rutki o 100 MWp planowanej mocy zainstalowanej, którą firma buduje na Opolszczyźnie ma zajmować 78,5 ha powierzchni. Czy będzie to farma z trackerami, czy tradycyjna, statyczna? Jakiej mocy panele będą tam zamontowane? Kto jest dostawcą urządzeń?

Katarzyna Suchcicka: Farma fotowoltaiczna Rutki obecnie jest w fazie konstrukcyjnej i prace przebiegają zgodnie z przyjętym harmonogramem. Zakończyliśmy już instalację niemal 128 tys. modułów firmy Risen o mocy 685 W, 690 W i 695 W. Konstrukcja oparta jest na technologii statycznej. Budowę planujemy ukończyć w I kwartale 2025 roku. Do budowy wykorzystaliśmy ponad 500 km kabli, na farmie zainstalowaliśmy także 280 falowników zmieniających prąd stały na zmienny. To nasz największy projekt fotowoltaiczny zrealizowany do tej pory w Polsce, z pewnością jednak nie ostatni.  

Cleanerenergy.pl: Kto jest wykonawcą tej farmy? 

Katarzyna Suchcicka: W zakresie budowy farmy wykonawcą jest Electrum, w zakresie GPO i kabla WN Elemont.

Cleanerenergy.pl: Podstawą strategii OX2 jest dywersyfikacja geograficzna oraz technologiczna. W Polsce firma zbudowała cztery farmy wiatrowe (i trzy kolejne są fazie realizacji), w przygotowaniu i w budowie są dwie duże farmy fotowoltaiczne. Kiedy możemy spodziewać się uruchomienia pierwszych magazynów energii?

Katarzyna Suchcicka: Magazyny energii mają kluczowe znaczenie dla zaspokojenia potrzeb w zakresie elastyczności w zdekarbonizowanym systemie elektroenergetycznym. W grudniu 2022 roku OX2 wygrał aukcję na projekt magazynowania energii z 21 MW obowiązku mocowego. Magazyn energii o mocy przyłączeniowej i pojemności 50 MW/100 MWh, powstanie w południowej Polsce, a jego uruchomienie jest planowane do 2027 roku.

W kwietniu 2024 roku podpisaliśmy umowę z Flower, szwedzką firmą działającą w branży technologii energetycznych na sprzedaż naszego pierwszego magazynu energii, jakim jest projekt Bredhälla w Szwecji. Składa się z baterii wykorzystujących technologię litowo-jonową o łącznej pojemności 42,5 MW/42,5 MWh rozmieszczonych w 20 kontenerach.

Cleanerenergy.pl: OX2 jest jednym z prekursorów technologii magazynów energii w Polsce. Jakie bariery napotykacie na tym etapie rozwoju rynku?

Katarzyna Suchcicka: Dla wzrostu popularności magazynów energii istotne będzie uproszczenie procesu uzyskiwania pozwoleń na projekty magazynowania energii. BESS łagodzą braki ciągłości dostaw ze źródeł odnawialnych (słońce, wiatr) i mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia stabilnych i niezawodnych dostaw energii oraz zmniejszenia zależności od paliw kopalnych. Ważne dla całego sektora będzie również zbudowania zaufania społecznego oraz przekonania, że magazyny energii są bezpieczną technologią przyczyniającą się do ograniczenia emisji i wsparcia transformacji energetycznej. 

Cleanerenergy.pl: OX2 zarządza farmami wiatrowymi, które przekazał klientom, w ramach usługi O&M. Czy magazyny, które firma planuje zbudować będą działać w ramach systemów hybrydowych z projektami fotowoltaicznymi lub wiatrowymi czy samodzielnie? 

Katarzyna Suchcicka: W OX2 rozwijamy i planujemy realizację projektów zarówno w ramach systemów hybrydowych (cable pooling), jak i samodzielnych magazynów energii. Praktyka łączenia kilku instalacji (OZE) w jednym punkcie przyłączenia to elastyczna strategia. Umożliwia znacznie efektywniejsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury elektroenergetycznej, jednocześnie mając pozytywny wpływ na jej elastyczność.

Cleanerenergy.pl: Realizowany obecnie przez firmę farmy fotowoltaiczne PV Recz i PV Rutki to typowe instalacje naziemne. OX2 informuje, że rozwija i realizuje projekty energetyki słonecznej pływającej oraz rozwiązania agrofotowoltaiczne. Czy takie instalacje powstaną także w Polsce? 

Katarzyna Suchcicka: Projekt realizowany w Rutkach to klasyczna farma fotowoltaiczna. Jednak nie wykluczamy zastosowania innych technologii w przypadku kolejnych projektów. Polska jest dla nas kluczowym rynkiem, na którym rozwijamy portfolio projektów o łącznej mocy 3,1 GW, na które składają się projekty fotowoltaiczne o mocy ponad 1,7 GW, wiatrowe o mocy blisko 850 MW oraz magazyny energii o mocy ponad 550 MW. Chcemy także wykorzystać nasze doświadczenie w offshore i włączyć się w realizację projektów w ramach II fazy offshore na Bałtyku. 

Cleanerenergy.pl: Podkreśla Pani, że firma chce mieć dobre relacje z samorządami lokalnymi, na których terenie zbudowała, bądź buduje instalacje OZE. Na jakie korzyści mogą liczyć samorządy, i pośrednio mieszkańcy dzięki temu, że w pobliżu ich miejscowości stanie duża farma wiatrowa lub fotowoltaiczna?

Katarzyna Suchcicka: W parze z inwestycjami idą korzyści finansowe dla gmin, w których powstają farmy. Poza wpływami z podatków gminy są beneficjentami działań na rzecz ochrony środowiska i dbałości o bioróżnorodność, a także rozwoju infrastruktury poprzez budowę dróg czy terenów zielonych. Za każdą naszą inwestycją idą fundusze na lokalne inicjatywy, wsparcie rozwoju lokalnych ośrodków kultury i sportu, budowy i remonty dróg, z których później korzystać będą mieszkańcy czy modernizację energetyczną infrastruktury krytycznej w danym regionie, co przyczynia się do polepszenia warunków korzystania z energii elektrycznej dla lokalnych odbiorców, mieszkańców i przedsiębiorców. Dlatego właśnie jednym z kluczy do rozwoju OZE w Polsce jest współpraca z samorządami terytorialnymi, w której specjalizujemy się już od lat.

Dziękujemy za rozmowę.