Portal Cleanerenergy.pl postanowił sprawdzić who is who w branży wiatrowej w Polsce na koniec 2021 r. Udało się nam zebrać informacje o 25 podmiotach i 126 farmach wiatrowych o łącznej mocy 5 125,83 MW, czyli 98,8% dużych jednostek, powyżej 10 MW. Liderem rankingu jest EDP Renewables Polska. Kolejne miejsca przypadły PGE Energia Odnawialna , RWE Rewenables Polska, TAURON Ekonergia i Grupie ORLEN. Jak widać trzech z pięciu z największych operatorów to spółki pod kontrolą skarbu państwa, które mają ok. 20% udziałów w rynku, dając mu pozycję lidera. Ale rośnie, i to widocznie znaczenie w branży zagranicznych inwestorów finansowych.

 

Pozycja w rankingu	Nazwa operatora	Łączna moc farm wiatrowych w eksploatacji na koniec 2021 r. (MW)	Farmy wiatrowe w eksploatacji (MW)
1		747,0	FW Margonin (120,0), FW Pawłowo (79,5), FW Korsze (70,0), FW Iłża (54,0), FW Budzyń (50), FW Tomaszów (46,5), FW Gudziki (37,5), FW Tyszowce (30,0), FW Lichnowy (20,0), FW Radziejów (18,0)
2		688,2	FW Lotnisko (94,5), FW Resko II (76,0), FW Starza/Rybice (74,6), FW Żuromin (61,2), FW Pelplin (49,0), FW Karwice (46,0), FW Kisielice (41,2), FW Skoczykłody (41,0), FW Lake Ostrowo – Jagniątkowo (34,2), FW Kamieńsk (31,2), FW Karnice I (31,2), FW Wojciechowo (28,3), FW Karnice II (22,6), FW Malbork – Koniecwałd (18,2), FW Resko I (14,3), FW Kisielice II (12,4), FW Galicja (12,2)
3	RWE Renewables Polska	392,20	FW Nowy Staw (73,1), FW Wielkopolska (52,5), FW Wysoka II (47,5), FW Suwałki (41,4), FW Tychowo (34,5), FW Piecki (32), FW Taciewo (30,0), FW Barzowice (20,7), FW Opalenica (16,8), FW Wielkopolska 2a (15,0), FW Krzęcin (14), FW Wysoka I (7,5), FW Nawrocko (7,2)
4		380,75	FW Maszewo (100,0), FW Gołdap (48,0), FW Wicko (40,0), FW Mogilno (34,0), FW Dobrzyń (34,0), FW Śniatowo (32,0), FW Inowrocław (32,0), FW Lipniki (30,8), FW Zagórze (30,0)
5		353,25*	FW Kobylnica (41,4), FW Nowotna (40,0), FW Kanin (20,0), FW Karścino (90,0), FW Karcino (51), FW Przykona (32,9), FW Parsówek (26,0), FW Bystra (24,0), FW Myślino (20,0), FW Subkowy (8,0)
6		328,00	FW Tymień (48,0), FW Gorzyca (37,5), FW Boryszewo (32,5), FW Jeżyce (27,5), FW Dobiesław (27,5), FW Wiekowice (25,0), FW Nowy Jarosław (25,0), FW Porzecze (24,0), FW Stary Jarosław (22,5), FW Ustka (21,0), FW Cisowo (20,0), FW Krupy (17,5)
7		287,42	FW Gawłowice (48,3), FW Mycielin (46,0), FW Skurpie (43,7), FW Szymankowo (38,1), FW Łukaszów (34,0), FW Rajgród (25,3), FW Modlikowice (24,0), FW Puck (22,0), FW Krzęcin (6,0)
8		257,50	FW Potęgowo (220,0), FW Orla (37,5)
9	IKEA Retail	178,15	FW Lubartów (51,2), FW Gizałki (36,0), FW Wróblew (38,0), FW Rymanów (26,7), FW Bukowsko (18,0), FW Łęki Dukielskie (10,0)
10	Allianz Capital Partners	176,80	FW Dargikowo (133.0), FW Dunowo (43,8)
11		174,20	FW Rzepin (58,0), FW Udanin (50,8), FW Linowo (48,0), FW Września (8,8), FW Parzeczew (8,8)
12	Mirova (Natixis Asset Management)/Akuo Energy	152,00	FW Wielowieś (66,0), FW Lębork (44,0), FW Gniew (22,0)
13	ENGIE Zielona Energia	137,50	FW Pągów (51,0), FW Wartkowo (30,8), FW Dąbrowice (35,8), FW Jarogniew-Mołtowo (20,0)
14	Green Investment Group (Macquarie)	137,30	FW Zajączkowo/Kobylnica (48,0), FW Kisielice (42,0), FW Jóźwin (25,3), FW Ścieki (22,0)
15	Sevivon PNE Group	132,00	FW Jasna (132)
16	Energix Renewable Energies	119,20	FW Banie (106,0), FW Iława (13,2)
17	WPD Polska	118,30	FW Słupcza-Kołaczkowo (45,0), FW Jarocin-Koźlin (42,5), FW Krotoszyn (10), FW Czyżewo (6,0), FW Jarocin-Wschód (5,0), FW Bielice (5,0), FW Koźmin (4,8)
18		112,50	FW Korytnica (82,5), FW Zopowy (30)
19		94,00	FW Pomerania (94,0)
20		70,10	FW Bardy (50,0), FW Baczyna (14,1), FW Darżyno (6,0)
21	EDF Renouvelables	68,00	FW Ustka (28,6), FW Górzyca (24,0), FW Parnowo (15,4)
22	Wirtgen Invest Energy GmbH	42,00	FW Barwice (42,0)
23		21,00	FW Żary (21,0)
24		19,20	FW Krzecin (19,2)
25		6,00	FW Grzmiąca (6,0)

Lądowa energetyka wiatrowa w Polsce jest na ścieżce wzrostu mocy zaistalowanej. Nowo uruchamiane instalacje to efekt wygranych przez inwestorów i deweloperów aukcji na dostawę energii przez OZE większych niż 1 MW w latach 2018-2020. Gwarantowane ceny na sprzedaną energię w oparciu o 15-letnie kontrakty różnicowe, pozwoliły na pozyskanie finansowania dłużnego dla spółek projektowych, i w konsekwencji w branży nastąpił boom inwestycyjny, nieobserwowany wcześniej przez kilka lat. 

Praktycznie nie było miesiąca w 2021 r., aby do sieci operatorów systemów dystrybucyjnych (rzadziej bezpośrednio do systemu przesyłowego) nie została przyłączona nowa lądowa farma wiatrowa. Potwierdzają to dane Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A., operatora Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, a także Agencji Rynku Energii S.A., która zbiera dane od Operatorów Systemów Dystrybucyjnych.

Według danych PSE, 1 stycznia 2021 r. moc zainstalowana elektrowni wiatrowych wynosiła 6 614 MW, a rok później, czyli 1 stycznia 2022 r. – 7 306,2 MW, co oznacza wzrost o 10,5%, tj. o 692,2 MW. I tylko w czerwcu i w grudniu nie odnotowano przyrostu mocy, a średnia arytmetyczna miesięcznych przyrostów to 57,7 MW, a mediana 64,4 MW. Farmy o takiej mocy zainstalowanej mogą zapewnić ok 180 GWh energii rocznie, co zaspokaja zapotrzebowanie ok. 90 tys. gospodarstw domowych. W sumie więc, dzięki uruchomionym w 2021 r. farmom ok. 1 mln więcej polskich rodzin mogłoby korzystać wyłącznie z zielonej energii. 

Według danych ARE, zebranych na podstawie sprawozdań operatorów systemu dystrybucyjnego moc zainstalowana w energetyce wiatrowej wynosiła na koniec ub.r. 7 116,7 MW, co oznacza wzrost o 11,5%, tj. o 734,6 MW rok do roku. Średnia arytmetyczna miesięcznych przyrostów mocy to 61,2 MW, a mediana – 45,2 MW.

ARE zaczęła od początku 2021 r. publikować także dane dotyczące nowo podłączonych instalacji OZE. Wynika z nich, że tylko w kwietniu nie uruchomiono żadnej farmy. Łącznie w ub.r. operatorzy systemów dystrybucyjnych podłączyli 48 lądowych farm wiatrowych o łącznie 1 071,8 MW mocy zainstalowanej. Jeśli wierzyć tym danym, to dzięki tym nowo podłączonym instalacjom w tym roku o ok. 1,5 mln więcej gospodarstw domowych może być zasilane wyłącznie energią z wiatru. Z zastrzeżeniem, o ile statystyki są prawidłowe.

Dane tej samej ARE się różnią jednak, i to znacznie (o 337,2 MW), choć pochodzą z tego samego biuletynu. Jeśli jednak przyjąć nawet realistyczny wariant, to widać, że przyrost mocy zainstalowanej w lądowej energetyce wiatrowej na pewno będzie znacząco wyższy niż w 2020 r., kiedy według ARE wzrosła ona o 490,8 MW. Branża pokonała kolejną barierę, jaką było 7 GW mocy zainstalowanej. Obecnie parki wiatrowe zapewniają ok. 13% mocy polskiego sektora elektroenergetycznego.

Portal Cleanerenergy.pl postanowił sprawdzić who is who w branży wiatrowej w Polsce, publikując zestawienie operatorów pod względem mocy zainstalowanej posiadanych bądź zarządzanych przez nich farm wiatrowych działających operacyjnie na koniec 2021 r. Udało się nam zebrać informacje o 25 podmiotach i 126 farmach wiatrowych o łącznej mocy 5 125,83 MW. Są to w przeważającej większości duże farmy, o mocy 10 MW i większej (tylko 8 obiektów ma mniej niż 10 MW), choć oczywiście nie wszystkie działające instalacje udało się nam zidentyfikować i przypisać inwestorom i deweloperom. 

Według danych ARE (kwartalnik: „Sytuacja w elektroenergetyce”) na koniec ub.r. moc elektryczna zainstalowana farm 10+ MW wynosiła 5 190,1 MW (na 7 118,6 MW mocy ogółem). To oznacza, że nasze zestawienie obejmuje ok. 98,8% mocy zainstalowanej dużych jednostek wytwórczych, przez co można uznać nasz ranking, pod tym względem za miarodajny.   

Oczywiście będziemy dokładać starań, żeby móc zaprezentować jeszcze bardziej dokładny obraz rynku – lider rankingu EDP Renewables Polska – podał nam nazwy tylko 9 farm, i upiera się, że ma tylko 476 MW mocy zainstalowanej w działających operacyjnie farmach (choć raport giełdowy spółki-matki mówi o 747 MW). Dlatego zamierzamy systematycznie uzupełniać ranking o farmy (i operatorów), którzy są w „strefie cienia”. Dziękujemy firmom, które udostępniają informacje o swoich farmach, a jeszcze bardziej tym, które odpowiedziały na ankietę, potwierdzając stan posiadania. Pozostałe zachęcamy do przesyłania aktualizacji, tak by polscy internauci mogli dowiedzieć, kto stoi za rozwojem energetyki wiatrowej w Polsce.

Pierwsze miejsce w rankingu „Najwięksi operatorzy farm wiatrowych w Polsce w 2021 r.” zajmuje EDP Renewables Polska, należąca do hiszpańskiego koncernu EDP Renováveis, jednego z największych graczy na rynku OZE na świecie, notowanego na portugalskiej giełdzie Euronex. Inwestor ma w naszym kraju kilkanaście działających operacyjnie farm o łącznej mocy 747 MW, z których 10 udało się nam mu przypisać. Niestety EDP Renewables, ani polskie biuro nie chcą ujawnić wszystkich nazw instalacji.

Drugie miejsce zajmuje PGE Energia Odnawialna, należąca do PGE Polska Grupa Energetyczna, największy producent energii z OZE w Polsce. Na park wytwórczy PGE EO składa się 17 farm o łącznie 688,2 MW mocy zainstalowanej.

Na trzecie miejsce weszła RWE Renewables Polska, która miała na koniec ub.r. 13 działających operacyjnie lądowych farm wiatrowych o łącznej mocy 392,2 MW. Niemiecka firma odebrała miejsce na podium TAURON Ekonergia. Jej przewaga się zapewne powiększy, bo w portfelu ma FW Żukowice o mocy 39,6 MW, która choć gotowa, nie produkuje energii.

Czwarte miejsce, po spadku o jedną pozycję przypadło właśnie TAURON Ekoenergia, spółce zależnej od kontrolowanej przez skarb państwa TAURON Polska Energia. Katowicka grupa rozbudowała swój portfel do 9 jednostek o łącznej mocy 380,8 MW.

Piąte miejsce zajęła Grupa ORLEN, także kontrolowana przez skarb państwa, której 10 działających operacyjnie farm wiatrowych ma moc 353,3 MW. Są to zarówno obiekty należące do PKN ORLEN, największego koncernu paliwowego w regionie, transformującego się w kierunku grupy multienergetycznej, jak i do kontrolowanej przez niego gdańskiej Grupy Energa. Grupa ORLEN aktywnie powiększały swój portfel wiatrowy poprzez akwizycje czterech farm (FW Kobylnica, FW Nowotna, FW Subkowy, FW Kanin), o łącznej mocy 109,4 MW, które kupił w ub.r. PKN ORLEN. Moc zainstalowana obiektów Grupy Energa zwiększyła się nieznacznie (o 1,6 MW w najmłodszej FW Przykona) do 243,85 MW.

Trzech z pięciu największych operatorów farm wiatrowych w Polsce, to spółki kontrolowane przez skarb państwa. Łącznie trzy grupy energetyczne (wymienione PGE, TAURON, a także Enea Nowa Energia z dwiema instalacjami o mocy 70,1 MW) oraz Grupa ORLEN posiadają 39 obiektów o łącznie 1469,82 MW mocy, co stanowi ok. 20% mocy zainstalowanej lądowych farm wiatrowych w krajowym systemie elektroenergetycznym. I czyni polskie państwo – oczywiście pośrednio – największym inwestorem w onshore.

Obecnie, żeby znaleźć się w pierwszej 5. liderów rankingu należało mieć co najmniej 350 MW mocy zainstalowanej, a w 10. – 177 MW (fundusze inwestycyjne Allianz Capital Partners, które zainwestowały również w projekty w budowie, więc ich pozycja wzrośnie). W tym roku dojdzie więc zapewne do kolejnych przetasowań w zestawieniu, podniesione zostaną progi, głównie ze względu na podłączane nowe farmy, jak i przez akwizycje projektów będących obecnie w budowie. 

W 2021 r. szczególnie aktywni byli inwestorzy finansowi, głównie fundusze inwestycyjne wyspecjalizowane w inwestycjach w odnawialne źródła energii, jak wspomniana Mirova, który kupił także polskie farmy od dewelopera Akuo Energy (i po podłączeniu budowanych obiektów może mieć ok. 300 MW mocy) czy brytyjskie Green Investment Group (Macquarie) i Octopus Renewables Infrastructure Trust lub niemiecki gigant MEAG. Na rynek offshore weszła również Grupa PZU, największa grupa ubezpieczeniowo-bankowa w regionie, która udzieliła finansowania na trzy projekty farm wiatrowych w budowie (FW Wieliszewo, która będzie częścią największej polskiej FW Potęgowo oraz FW Grajewo i FW Mława).   

Nie brakowało też branżowych niespodzianek – na polski rynek po ośmiu latach nieobecności powrócił hiszpański koncern Iberdrola, kupując trzy farmy wiatrowe od funduszu CE Equity Partners, w tym działające FW Korytnica I i FW Zapowy o łącznie 112,5 MW mocy zainstalowanej i jedną w budowie – Korytnica II (50,5 MW). Iberdrola miała już w Polsce farmy wiatrowe, ale w 2013 roku sprzedała je PGE Polskiej Grupie Energetycznej i gdańskiej Grupie Energa (która jest teraz częścią Grupy Orlen). Razem hiszpański koncern będzie więc miał instalacje o co najmniej 163 MW mocy, ale jego ambicje są znacznie większe.

W 2021 r. lądowa energetyka wiatrowa straciła wprawdzie pozycję wicelidera pod względem mocy zainstalowanej na rzecz fotowoltaiki (7 670 MW, o 7,8%), ale przez co najmniej kilka lat ma stabilne perspektywy rozwoju w Polsce, a jeśli złagodzona zostanie zasada 10 h, to ten rozwój może skokowo przyśpieszyć. Zdecydowana większość inwestorów, kupuje istniejące, bądź buduje nowe projekty, nie tylko kierując się szlachetnymi pobudkami ochrony klimatu, ale także żeby zarabiać. Stabilnie w oparciu o system gwarantowanej ceny za sprzedaną energię, dzięki kontraktom różnicowym uzyskiwanej aukcjach Urzędu Regulacji Energetyki, bądź oferując ją po rosnących cenach rynkowych. Według ARE, elektrownie wiatrowe, będące drugim, po elektrowniach konwencjonalnych producentem energii w Polsce (i największym OZE) wygenerowały w ub.r. 16 473,5 GWh energii, o 4,3% więcej niż rok wcześniej (wzrost generacji był więc niższy niż mocy zainstalowanej). Średnia ważona cena w ub.r. wyniosła ok. 400 zł/MWh, przychody branży można szacować więc na 6,6 mld zł.

Innym przykładem – autoproducenta zielonej energii – jest szwedzki koncern Ingka, właściciel sieci IKEA oferującej artykuły wyposażenia wnętrz. IKEA Retail jest właścicielem w Polsce 6 farm wiatrowych, o łącznej mocy ok. 180 MW. Szwedzki koncern zajmuje obecnie 9 miejsce w Polsce pod względem posiadanej mocy. Od 2011 r. firma zainwestowała w OZE ok. 1 mld zł, nie żeby zarabiać na sprzedaży energii, a by pokrywać zapotrzebowanie energetyczne swoich 18 fabryk, 11 sklepów, 6 centrów handlowych, infrastruktury logistycznej, biur. W ciągu roku finansowego 2021 (wrzesień 2020 – sierpień 2021) jej farmy wyprodukowały 394 GWh energii, więcej, niż IKEA zużyła na potrzeby działalności (tak jest od 2016 r.), część więc trafiła zapewne na rynek.

Rosnące ceny energii, a także dążenie do neutralności pod względem emisji, sprawiają, że część firm spoza branży i instytucji finansowych, nie zamierza poprzestać na zakupie certyfikowanej zielonej energii, a także chce być producentami energii i to nie tylko na własne potrzeby, ale też by zarabiać na jej sprzedaży. Możemy więc spodziewać się nowych podmiotów na liście, i to niebawem (np. plany zakupu farm wiatrowych ma KGHM Polska Miedź).

Nasz ranking będziemy aktualizować na bieżąco o kolejne instalacje podłączane do sieci przesyłowej i dystrybucyjnej w 2022 r., tak by móc zaprezentować podsumowanie raz na kwartał. 

t.brzezinski@cleanerenergy.pl

* stan na 30.09.2021 r.
** PKN Orlen z zależną Grupą Energa

Nowe elektrownie wiatrowe uruchomione w 2021 r.

Moc zainstalowana elektrowni wiatrowych w Polsce (MW)

Moc zainstalowana elektrowni wiatrowych w Polsce (MW)