Polska jest dla firmy European Energy A/S, inwestującej w wielkoskalowe OZE jednym z kluczowych rynków. Duński inwestor posiada w Polsce projekty farm wiatrowych i fotowoltaicznych w fazie rozwoju o łącznej mocy ponad 4 GW. Niedawno uruchomił zespół elektrowni on-shore Pomerania, zwiększając portfel wytwórczy do ok. 60 MW. W 2023 roku planuje podwojenie mocy operacyjnej w Polsce, zarówno poprzez instalacje fotowoltaiczne, jak i elektrownie wiatrowe. W przyszłości nie wyklucza budowy w Polsce kompleksu do produkcji e-metanolu w technologii Power-to-X. – Jednak, aby takie inwestycje były realizowane, powinny być spełnione trzy warunki: potrzebny jest sprzyjający klimat inwestycyjny, powinny być stabilne ramy prawne oraz opracowane jasne zasady rynkowe dla projektów tego rodzaju, a rząd powinien wysłać jasny przekaz dotyczący dekarbonizacji gospodarki – uważa Olga Sypuła, Country Manager w  European Energy Polska.

Cleanerenergy.pl: Plany rozwoju przedstawione przez European Energy A/S obejmują budowę 24 GW w 24 krajach na czterech kontynentach. Obecnie firma działa na 15 rynkach w Europie, w USA, Brazylii i Australii. Gdzie jeszcze powstaną instalacje? Do kiedy miałyby zostać wybudowane?

Olga Sypuła, Country Manager w  European Energy Polska: W European Energy szukamy nowych możliwości rozwoju, budowy i obsługi projektów wiatrowych na lądzie i na morzu, projektów fotowoltaicznych. Rozwijamy również technologie produkcji ekologicznych paliw (tak zwanych Power-to-X, na przykład e-metanolu i ekologicznego wodoru) w celu dekarbonizacji przemysłu ciężkiego i sektora transportu. Istotna jest dla nas współpraca z rolnikami, a razem ze specjalistami opracowujemy rozwiązania stanowiące inteligentne połączenie rolnictwa i energii odnawialnej (na przykład Agri-PV). Jesteśmy obecni w ponad 15 krajach na świecie, aktualnie pracujemy nad pozyskaniem kolejnych 9 nowych rynków, natomiast Polska stanowi dla nas jeden z kluczowych rynków. Obecna sytuacja na światowych rynkach energii jest bardzo dynamiczna, kolejne kraje wprowadzają regulacje mające na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej, co znacząco wpływa na nasze plany. Jednakże spółka podejmuje kroki zmierzające do realizacji wcześniej założonych celów.

Cleanerenergy.pl: European Energy A/S działa od 2004 r., dlaczego zdecydowało się na rozpoczęcie inwestycji w Polsce w 2020 r.?

O.S.: Już w latach 2007-2008 rozpoczęliśmy opracowanie pierwszego projektu w Polsce. Był to kompleks pięciu farm wiatrowych Pomerania Wind, którego budowę, obejmującą łącznie 18 turbin wiatrowych rozpoczęto w 2019 roku. Przy wyborze rynku sprzyjającego rozwojowi nowych projektów OZE, szukamy właściwych lokalizacji, optymalnych przyłączy do sieci, dogodnych warunków atmosferycznych oraz oczywiście odpowiedniego zespołu ludzi, którzy zapewnią właściwą realizację. Wobec tego z dumą możemy się pochwalić, iż w naszym, dynamicznie się rozwijającym biurze w Warszawie zatrudniamy ponad 20 specjalistów z wielu dziedzin.

Cleanerenergy.pl: W październiku 2022 r. uruchomiliście kompleks pięciu farm wiatrowych Pomerania Wind o łącznej mocy 44,7 MW, których koszt budowy wyniósł 73,2 mln euro, a które powiększyły moc Waszych działających operacyjnie aktywów do 60 MW. Równolegle budujecie kolejne farmy wiatrowe, i projekty fotowoltaiczne. Ile do tej pory zainwestowaliście w Polsce?

O.S.: Finansowanie projektów obejmuje kilka etapów m.in. analizy terenu, opracowania środowiskowe, projektowanie, budowę oraz przyłączenie do sieci, eksploatację i konserwację, a ich realizacja wymaga czasu.

Trudno jest podsumować rozmiar wszystkich inwestycji, jakie już zostały zrealizowane w Polsce przez European Energy, jak również będące obecnie w toku. Nakłady kapitałowe na projekty wzrastają, podobnie jak rosną koszty finansowania. Znaczny wpływ na wzrost kosztów budowy i finansowania ma inflacja, jednakże nie zaprzestajemy realizacji naszych inwestycji w budowę i rozwój. Europa zmierza w kierunku zielonej transformacji, w najbliższej przyszłości ceny energii ustabilizują się, aczkolwiek już teraz potrzebujemy więcej energii ze źródeł odnawialnych.

Cleanerenergy.pl: European Energy nie tylko buduje farmy, ale też je sprzedaje. Czy w Polsce też będzie prowadzić tzw. rotację aktywów, ew. budować na zlecenie?

O.S.: Oceniamy każdy projekt indywidualnie i uwzględniamy potencjalne ryzyka i korzyści. Nie wykluczamy sprzedaży projektów do inwestorów końcowych, jak również zarządzania aktywami na ich rzecz , aby zoptymalizować wynik produkcji i zminimalizować koszty operacyjne. W Polsce do tej pory nie sprzedawaliśmy naszych aktywów, a jedynie energię przez nie wytwarzaną. Rozważamy zarządzanie aktywami, jako część naszej głównej działalności.

Cleanerenergy.pl: Inwestycje w Polsce zaczęliście od zakupu już działających farm wiatrowych (FW Białogard II). Czy rozwój w kolejnych latach będzie odbywać się także przez akwizycje działających, bądź gotowych do budowy projektów, czego przykładem jest zakup w ub.r. spółki Contino Delta sp. z o.o. będącej właścicielem projektu Farma Wiatrowa Dębsko?

O.S.: W Polsce rozpoczęliśmy działalność od zakupu portfolio projektów gotowych do budowy. Następnie podjęliśmy działania zmierzające do dywersyfikacji portfela. Nabyliśmy dwa pracujące aktywa, kilka gotowych do budowy, a nad innymi pracujemy samodzielnie lub we współpracy z lokalnymi partnerami. Aktualna sytuacja na rynku spowodował przesunięcie naszej aktywności w kierunku samodzielnego rozwijania naszych inwestycji.

Cleanerenergy.pl: Grupa European Energy zarządza obecnie ponad 1,7 GW aktywów (1 GW w energii wiatrowej i 0,7 GW energii słonecznej), z tego w Polsce, po uruchomieniu projektu Pomerania macie na razie działające operacyjnie elektrownie wiatrowe o mocy ok. 60 MW. Czy udział polskiego oddziału w portfelu wytwórczym grupy EE będzie się zwiększać?

O.S.: Zdecydowanie tak. W 2023 roku planujemy podwojenie mocy operacyjnej w Polsce, zarówno poprzez instalacje fotowoltaiczne, jak i elektrownie wiatrowe. Szacujemy proporcjonalny wzrost mocy operacyjnych w Polsce, jak i w innych krajach. Napotykamy jednakże szereg przeszkód w postaci braku możliwości przyłączy do sieci, braku sprzyjających regulacji prawnych, bardzo wysokiej inflacji, zaburzeń w łańcuchu dostaw, ale planujemy dotrzymać wszystkich terminów i zachowujemy optymizm co do dalszego rozwoju rynku, ponieważ uważamy, że nie ma innej drogi niż zwiększenie udziału odnawialnych źródeł w miksie energetycznym w Polsce i w Europie ogółem.

Cleanerenergy.pl: Deklarujecie, że w Polsce posiadacie inwestycje w fazie rozwoju o łącznej mocy ponad 4 GW. Czy ten portfel jest częścią globalnych planów budowy 24 GW?

O.S.: Tak, to prawda.

Cleanerenergy.pl: Waszym partnerem przy budowie farm wiatrowych jest Onde, polska firma notowana na GPW. Czy do budowy farm fotowoltaicznych też planujecie wybrać preferowanego wykonawcę. Ile wynosi local content w Waszych projektach? Czy zamierzacie go zwiększać, i w jaki sposób?

O.S.: Oczywiście wzrastający udział local content w naszych projektach jest istotny. Poszukujemy możliwości zakupu lokalnie wytwarzanego wyposażenia, materiałów i części. Angażujemy lokalnych wykonawców adekwatnie do naszych potrzeb. Jakość, niezawodność i dostępność w określonych ramach czasowych – zaliczają się do głównych kryteriów wyboru partnerów. Jednakże, jak poprawnie Państwo wspomnieli, ONDE jest naszym wieloletnim partnerem przy budowie projektów z zakresu energetyki wiatrowej i z zadowoleniem kontynuujemy naszą współpracę. W przypadku projektów fotowoltaicznych zaprosiliśmy do współpracy polskich podwykonawców i zakupiliśmy komponenty elektryczne, takie jak przewody i transformatory od lokalnych producentów.

Cleanerenergy.pl: Większość portfela projektów w fazie przygotowawczej to projekty fotowoltaiczne. Na tej podstawie można szacować, że w najbliższych latach planujecie zainwestować w Polsce co najmniej 300-400 mln euro…

O.S.: Przewidywane nakłady na inwestycje będą ogromne, ale jesteśmy na to gotowi. Podkreślę jednak, że potrzebujemy przejrzystej polityki i jasnych zasad rynkowych, do których możemy się stosować z roku na rok. European Energy chciałaby kontynuować inwestowanie w Polsce, ponieważ jest to bardzo perspektywiczny rynek, ale w tym celu potrzebujemy stabilnych ram prawnych, aby przyczyniać się do rozwoju gospodarki niskoemisyjnej.

Cleanerenergy.pl: W najbliższym czasie spodziewane są zmiany przepisów polskiego prawa, które umożliwią rozwój nowych projektów wiatrowych w Polsce. Szacuje się, że liberalizacja zasady 10h może uwolnić ok. 7-8 GW mocy w lądowej energetyce wiatrowej w Polsce. Jakie ambicje – przy takim potencjale rozwojowym polskiego rynku- ma European Energy?

O.S.: Nasze aktualne portfolio z zakresu energetyki wiatrowej, będące obecnie w budowie, uzyskało pozwolenia przed 2016 rokiem z adekwatnymi technologiami, jednakże nie byliśmy w stanie kontynuować rozwoju nowych projektów ze względu na ustawę 10H, która blokuje rozwój rynku energetyki wiatrowej.

Lokalne społeczności są nam dużo bardziej przychylne niż w latach ubiegłych, panuje zrozumienie i akceptacja dla inwestycji w energię odnawialną, jednak obecna „ustawa odległościowa” wyklucza 99,7 % obszaru Polski z możliwości lokalizacji nowych inwestycji wiatrowych. European Energy obecnie buduje ostatni z projektów wiatrowych w Polsce , który uzyskał prawomocne pozwolenia na budowę przed 2016 r.

Nie można jednak zapomnieć o konieczności inwestycji w infrastrukturę energetyczną, bowiem bez tego żaden projekt nie będzie miał szans na realizację, niezależnie czy jest to fotowoltaika, elektrownie wiatrowe na lądzie czy na morzu. Inwestorzy mają ogromne problemy z uzyskaniem warunków przyłączenia projektów do sieci, a sama liberalizacja zasady 10H będzie nieskuteczna i nie odwróci tego trendu. Proces modernizacji infrastruktury energetycznej powinien rozpocząć się dawno temu, ponieważ są to inwestycje długoterminowe i wymagają znacznych nakładów finansowych, jednakże są niezbędne, aby rynek odnawialnych źródeł energii mógł się rozwijać.

Cleanerenergy.pl: Spółka Contino Delta, budująca farmę wiatrową w gminie Kalisz Pomorski jest zwycięzcą ubiegłorocznej aukcji dla OZE o mocy powyżej 1 MW. Czy European Energy zainteresowane jest akwizycją kolejnych projektów, które mają zabezpieczone przychody w postaci kontraktów różnicowych?

O.S.: European Energy uczestniczyła w aukcji, jako właściciel projektu, który jest już obecnie znany pod nazwą Farma Wiatrowa Dębsko. Zawsze rozważamy uczestnictwo w aukcji. Nasze portfolio wiatrowe obejmuje dwa projekty w ramach mechanizmu wsparcia zielonych certyfikatów, a pozostałe są zabezpieczone systemem aukcyjnym.

Akwizycja projektów , które mają zabezpieczone przychody w postaci kontraktów różnicowych zawsze będzie jednym z obszarów zainteresowania naszej spółki.

Cleanerenergy.pl: EE buduje w Danii, rodzimym rynku farmę fotowoltaiczną w Kassø wraz z instalacją do produkcji e-metanolu w technologii Power-to-X. Ekologiczne paliwa mogą być potem stosowane, jako zamienniki paliw kopalnych. Odbiorcą paliw z instalacji w Kassø ma być Maersk, czyli światowy potentat w morskim transporcie kontenerowym. Czy EE zakontraktował już innych odbiorców paliw alternatywnych, które będą produkowane w tej instalacji? Inwestycja w Kassø ma być zasilana energią pochodzącą z farmy fotowoltaicznej o mocy rzędu 300 MW. Czy wolumen produkowanej przez nią energii będzie w 100% pokrywać zapotrzebowanie instalacji do produkcji e-metanolu, także po planowanej rozbudowie mocy?

O.S.: European Energy podpisała umowę z duńską firmą transportową Maersk, największą linią żeglugową kontenerowców i operatorem tych jednostek na świecie. Kontrakt dotyczy dostawy 10 000 ton zielonego metanolu, dzięki którym pierwszy statek Maersk będzie zasilany bezemisyjnym paliwem. European Energy zlokalizuje instalację produkującą e-metanolu w pobliżu parku solarnego Kassø, największego w północnej Europie, o mocy 300 MW. W marcu 2022 roku European Energy i Maersk zacieśniły swoją współpracę podpisując nową umowę na dostawy do 300 000 ton e-metanolu rocznie poczynając od 2025/26. W ramach partnerstwa zaprojektujemy oraz zbudujemy wielkoskalową infrastrukturę do wytwarzania e-metanolu w Ameryce Północnej i Południowej, a Maersk stanie się wyłącznym odbiorcą zielonego paliwa z instalacji w ramach wieloletniej umowy. 

Staramy się łączyć w European Energy cały łańcuch wartości, od produkcji energii odnawialnej do produkcji e-metanolu. Inwestycje będą zlokalizowane w połączeniu z nowymi źródłami energii odnawialnej przygotowanymi i wybudowanymi przez nas.  

Ponadto podpisaliśmy dwie kolejne umowy współpracy z portami – Aalborg (największym portem śródlądowym w Danii) oraz portem Esbjerg. W porcie Aalborg instalacja musi być gotowa do użytkowania już w 2025 roku i będzie wytwarzać 75 000 ton e-metanolu rocznie na potrzeby sektora transportu. Z kolei do portu Esbjerg European Energy planuje dostarczać ekologiczny wodór, zaczynając od pierwszej połowy 2023 roku ze swojej farmy wiatrowej. Ekologiczny wodór będzie wykorzystywany w ogniwach paliwowych do generowania mocy bez konieczności stosowania paliw kopalnych dla jednostek w porcie, zmniejszając emisję CO2 oraz zanieczyszczenie powietrza pyłami.  

Na marginesie, przy produkcji ekologicznego wodoru powstaje duża ilość ciepła. Zamiast pozwolić się mu zmarnować, nadmiar ciepła będzie wprowadzany do lokalnej sieci ciepłowniczej dla 200 gospodarstw domowych w Esbjerg, pokazując, jak można połączyć sektor energetyki, paliwowy i grzewczy w ramach jednego projektu.

Cleanerenergy.pl: Deklarujecie, że jesteście gotowi podzielić się technologią Power-to-X również z innymi krajami?. Czy taka instalacja mogłaby powstać w Polsce? Pod jakimi warunkami?

O.S.: Niedawno mój kolega stwierdził „musimy przyjrzeć się nowemu miksowi energetycznemu, ponieważ to co sprawdzało się 40 lat temu, nie będzie efektywne w kolejnych 40 latach.” Zatem, po pierwsze  – potrzebny jest sprzyjający klimat inwestycyjny, po drugie – stabilne ramy prawne, oraz opracowanie jasnych zasad rynkowych dla projektów tego rodzaju, a po trzecie – jasny przekaz ze strony rządu dotyczący dekarbonizacji gospodarki. Jak tylko te trzy założenia zostaną osiągnięte, wówczas instytucje finansowe będą bardziej otwarte na wspieranie projektów tego rodzaju i da to zielone światło zarówno producentom paliw ekologicznych, jak i konsumentom.

Cleanerenergy.pl: Działające w Polsce firmy posiadające farmy wiatrowe o mocy +10MW zarobiły łącznie w pierwszym półroczu 2022 r. 2,66 mld zł (wynik na działalności energetycznej), przy 4,56 mld przychodów ze sprzedaży, co oznacza wzrost odpowiednio o 306% i 134% licząc rok do roku. Deklarowała Pani, że jesteście otwarci na dyskusję o nadzwyczajnym opodatkowaniu zysków, jednakże oczekiwalibyście od polskiego rządu odpowiednich ram prawnych oraz rzetelnych przepisów prawa, dających inwestorom właściwe sygnały w zakresie długoterminowej i poważnej współpracy. Czy może Pani to skonkretyzować? Jak Państwo oceniacie ustawę zamrażającą ceny energii od 1 grudnia br., przyjętą właśnie przez Sejm? Czy ta ustawa spowoduje zmianę planów European Energy wobec polskiego rynku, i np. ograniczenie skali inwestycji poprzez zamrożenie projektów?

O.S.: European Energy z zadowoleniem przyjmuje Rozporządzenie Rady UE w sprawie nadzwyczajnej interwencji w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii. Jednocześnie zakładamy, iż to samo prawo powinno zapewnić brak pogorszenia warunków inwestycyjnych dla nowych projektów z zakresu energii odnawialnej i nie powinno szkodzić producentom energii odnawialnej.

Jednak w rzeczywistości obserwujemy, że niedawno wprowadzona w Polsce ustawa o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej jest obciążona ryzykiem nadmiernej ingerencji w rynek energii. Istnieje ryzyko, iż powtórzy się sytuacja z 2016 roku, kiedy cały sektor uległ zamrożeniu i nie pojawiały się nowe inwestycje. Ta ustawa stanowi ogromne wyzwania w kontekście różnych instrumentów finansowych (tj. wirtualnych PPA) stanowiących podstawę finansowania inwestycji, ale również podważa wiarygodność polskiego rynku wśród inwestorów.

Deklarujemy nasze dalsze zaangażowanie  w proces konsultacji z polskim rządem w ramach współpracy ze stowarzyszeniami biznesowymi, oraz umowy sektorowej z polskim Ministerstwem Klimatu i Środowiska, zawartej w 2021 roku.

Dziękujemy za rozmowę.