Rola gazu ziemnego w strategiach Polski i UE musi zostać zweryfikowana
Ulgi dla właścicieli fotowoltaiki w 2023
20 lutego 2023
Rośnie liczba rejestracji osobowych elektryków
21 lutego 2023
Rola gazu ziemnego jak paliwa przejściowego, planowana w strategicznych dokumentach Polski i UE, musi zostać ponownie zweryfikowana – piszą eksperci Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) i CAKE. Zamiar uniezależnienia się od rosyjskiego gazu ziemnego powoduje konieczność zastąpienia tego surowca w energetyce innymi paliwami i źródłami wytwarzania. Raport powstał w oparciu o wyniki obliczeń przeprowadzonych przez Zespół Centrum Analiz Klimatyczno – Energetycznych (CAKE), zaprezentowanych w analizie „Polska net-zero 2050: Transformacja sektora energetycznego Polski i UE do 2050 r.”
„Rządy krajów UE planują przyspieszyć rozwój OZE, opóźniają proces wycofywania z eksploatacji elektrowni jądrowych, a niektóre z nich przywracają do operacji elektrownie węglowe. W przypadku Polski naturalnym kierunkiem jest przesunięcie w czasie procesu zamykania elektrowni na węgiel kamienny. Wydłużenie czasu pracy bloków węglowych w Polsce nie powinno jednak wyhamować transformacji w stronę źródeł odnawialnych, choć w horyzoncie do 2030 r. prawdopodobnie wpłynie niestety na niższe tempo spadku emisji w energetyce” – piszą autorzy publikacji.
W publikacji przedstawiono wyniki rozwoju sektora elektroenergetycznego w Polsce przyjmując dwa scenariusze:
•NEU – scenariusz neutralności, w którym założono realizację celów polityki klimatycznej UE w zakresie redukcji emisji GHG zgodnie z opublikowanym przez KE pakietem „Fit for 55”.
•NEU_HPRICE – scenariusz neutralności zakładający te same cele redukcyjne GHG i potencjały technologii energetycznych, które zostały zawarte w scenariuszu NEU, ale bazujący na wyższych projekcjach cen paliw kopalnych i uwzględniający ograniczenia w dostępności gazu ziemnego.
Jak piszą eksperci w scenariuszu z wysokimi cenami paliw, czyli NEU_HPRICE, generacja energii elektrycznej z gazu ziemnego w 2030 roku jest około 36 TWh mniejsza niż w scenariuszu NEU – rośnie natomiast wykorzystanie węgla około 17 TWh, generacja OZE jest około 13 TWh wyższa (zarówno pochodząca z biomasy, biogazu, PV jak i wiatru na morzu – jedynie udział lądowej energetyki wiatrowej nie ulega zmianie w związku z wysokim tempem wzrostu już w scenariuszu NEU), zwiększa się również import około 9 TWh.
„Z przeprowadzonych analiz wynika konieczność większego wykorzystania jednostek węglowych mniej więcej do 2030 r. Do tego czasu jednostki węglowe wciąż będą odgrywać kluczową rolę w krajowym systemie energetycznym” – piszą autorzy publikacji.
Jeśli chodzi o kierunki rozwoju sektora elektroenergetycznego UE, to można zaobserwować wyraźny odwrót od gazu ziemnego, co jest naturalną konsekwencją wzrostu cen tego surowca i ograniczeń w imporcie.
„Gaz ziemny traci w scenariuszu NEU_HPRICE status paliwa przejściowego, podczas gdy taką funkcję bez wątpienia pełnił w scenariuszu NEU (generacja energii elektrycznej z gazu ziemnego jest niemal o 180 TWh mniejsza w roku 2030 w scenariuszu NEU_HPRICE niż w NEU)” – czytamy.
Jeśli chodzi o rozwój OZE to w obu scenariuszach wygląda podobnie, a wynika to m.in. z tego, że w scenariuszu NEU w zasadzie opiera się on o ograniczenia, odzwierciedlające w modelu bariery techniczne i regulacyjne rozwoju OZE.
„Zatem bardzo istotne będzie wdrażanie rozwiązań technicznych i instytucjonalnych, które umożliwią przyspieszenie inwestycji w OZE, w szczególności w segmencie energetyki wiatrowej na morzu i w nieco mniejszym stopniu na lądzie. Rozwój energetyki wiatrowej na taką skalę będzie z pewnością ogromnym wyzwaniem dla UE zarówno w sferze technicznej, jak i finansowej. Wymagać będzie także efektywnego zarządzania łańcuchem dostaw materiałów potrzebnych do realizacji tak ambitnego przedsięwzięcia” – piszą eksperci.
Jeśli chodzi o rynek uprawnień do emisji CO2, to eksperci wskazują, że najbardziej charakterystyczną cechą w 2022 r. była bardzo wysoka zmienność cen. W ciągu krótkiego czasu potrafiły one zmieniać się od 35 proc. do nawet 45 proc.
„Niewątpliwie przyczyną tego stanu była niepewna sytuacja geopolityczna wywołana atakiem Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. czego efektem jest obecny kryzys energetyczny w UE. Chęć uniezależnienia się od surowców energetycznych z Rosji, w szczególności gazu, spowodowała konieczność przestawienia się UE na inne źródła, m.in. zwiększenia wykorzystania węgla. (…) Ponadto, aby uniezależnić się od paliw z Rosji, UE podjęła decyzję, aby wykorzystać część przychodów uzyskanych z systemu EU ETS. W tym celu planuje się zwiększenie podaży uprawnień w najbliższych latach poprzez ich dodatkową sprzedaż w drodze aukcji, w ramach planu REPowerEU” – czytamy w raporcie.
W technicznej analizie dla cen uprawnień do emisji CO2 zaprezentowano scenariusz krótkoterminowy i średnioterminowy. W tym pierwszym bardziej prawdopodobne jest, że ceny uprawnień do końca I kw. 2023 r. spadną do poziomu ok. 60 euro, natomiast w drugim potencjał do wzrostów sięga nawet 150 euro.
„Warunkiem przy tym drugim scenariuszu jest jednak trwałe przełamanie granicy, której jeszcze nie udało się sforsować inwestorom, czyli poziomu 100 euro. Być może wartość 150 euro uda się osiągnąć już w I kwartale 2024 r., na co wskazuje układ harmoniczny dla cen uprawnień” – oceniają eksperci.
rb
