Jesteśmy już w końcowej fazie jego procedowania projektu „Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r”. 6 sierpnia zakończyły się konsultacje projektu w ramach oceny oddziaływania na środowisko i w tej chwili został on skierowany pod obrady Stałego Komitetu Rady Ministrów – mówi Krzysztof Kubow, sekretarz stanu w Kancelarii Premiera Rady Ministrów, Pełnomocnik Rządu ds. Gospodarki Wodorowej.

Cleanerenergy.pl: Wodór jest określany, jako paliwo przyszłości. Premier Mateusz Morawiecki dostrzega jego potencjał, powołując Pana na stanowisko pełnomocnika ds. gospodarki wodorowej. W rządzie powstał też międzyresortowy zespół ds. gospodarki wodorowej, który ma koordynować prace w tej dziedzinie. Politycy, wydaje się zachowują się racjonalnie, ale jak tę szanse rozwojową postrzega strona społeczna, w tym przypadku głównie biznes?

Krzysztof Kubow, sekretarz stanu w Kancelarii Premiera Rady Ministów, Pełnomocnik Rządu ds. Gospodarki Wodorowej: Ciężko wypowiadać się za kogoś innego, jednak wydaję się, że wraz z postępem transformacji energetycznej wodór będzie miał ogromny potencjał dla wielu branż. Rozwiązuje on szereg problemów pojawiających się w trakcie tego skomplikowanego procesu, otwierając jednocześnie przy tym wiele nowych dróg dla rozwoju. Dlatego wydaję się, że biznes podobnie zresztą również jak naukowcy i politycy patrzą na niego z dużym optymizmem, nie bagatelizując przy tym wyzwań, które przed nim stoją.

Cleanerenergy.pl: Które resorty są zaangażowane w prace nad strategią dotyczącą strategii wodorowej? Ile osób liczy zespół ds. gospodarki wodorowej, jakie są efekty prac?

K.K.: Zespół liczy siedem osób, w jego skład oprócz Pełnomocnika, który jednocześnie pełni funkcje przewodniczącego Zespołu wchodzi sekretarz Zespołu jak i również Minister Aktywów Państwowych, Minister Infrastruktury, Minister Klimatu i Środowiska, Minister Edukacji i Nauki oraz Minister Rozwoju i Technologii bądź upoważnieni przez wcześniej wymienionych ministrów przedstawiciele resortu w randze sekretarza albo podsekretarza stanu. Najważniejszym efektem wielomiesięcznej pracy zespołu jest oczywiście „Polska Strategia Wodorowa do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.”, która jednocześnie daje solidny fundament oraz wskazuje kierunki dla rozwoju całego sektora gospodarki.

Cleanerenergy.pl: Gospodarzem projektu Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r. jest Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które odpowiedzialne jest za konsultacje społeczne. Ile uwag i opinii zgłoszono w trakcie konsultacji publicznych?

K.K.: W trakcie konsultacji zgłoszono setki uwag oraz opinii, część z nich bardzo trafnych zostanie na pewno wzięte pod uwagę w ostatecznej wersji dokumentu.

Cleanerenergy.pl: Rozwojem technologii wodorowych, co zrozumiałe, są zainteresowane są firmy, kontrolowane przez Skarb Państwa, jak PKN ORLEN, Grupa LOTOS, Grupa AZOTY, czy Grupa PKP, liderzy swoich branż, wdrażający transformację energetyczną, do tego dysponujący odpowiednimi zasobami, i zdeterminowani, żeby ją przeprowadzić. Czy do dialogu przystąpiły także spółki prywatne? Jakie?

K.K.: Tak, spółki prywatne również włączyły się licznie w proces zgłaszania swoich uwag do projektu Strategii. Nie będę wymieniał konkretnych firm, ale było ich całkiem sporo. Bardzo nas to cieszy. Widać, że wodór, który do tej pory funkcjonował medialnie głównie w debacie eksperckiej zaczął budzić coraz większe zainteresowanie przedsiębiorców, którzy widzą w nim duży potencjał. Widać to też w pracach MKiŚ nad zawarciem sektorowego porozumienia wodorowego, w których biorą udział przedstawiciele sektora publicznego i prywatnego

Cleanerenergy.pl: Tworzenie strategii wodorowej to złożony proces. Instytut Energetyki miał we współpracy z innymi ośrodkami badawczymi opracować „Analizę potencjału technologii wodorowych w Polsce do roku 2030 z perspektywą do 2040 roku”. Jakie są konkluzje tego raportu? Na ile wnioski z tego opracowania zmienią pierwotnie przedstawiony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska projekt „Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.”?

K.K.: Tak to prawda. Zgodnie z moją wiedzą Analiza została już ukończona, a jej konkluzje zostaną umieszczone w Ocenie Skutków Regulacji Strategii.

Cleanerenergy.pl: W projekcie „Polskiej Strategii Wodorowej” wskazano sześć generalnych celów, które są niezbędne do tego, aby wdrożyć technologie wodorowe w Polsce: wykorzystywać wodór w energetyce, także jako paliwo alternatywne transporcie, zapewnić wsparcie w dekarbonizacji przemysłu, zainicjować produkcję wodoru w nowych instalacjach, zapewnić sprawną i bezpieczną dystrybucję wodoru oraz stworzyć stabilne otoczenie regulacyjnego. Kiedy możemy spodziewać się przyjęcia przez rząd „Polskiej Strategii Wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.”?

K.K.: 6 sierpnia zakończyły się konsultacje projektu w ramach oceny oddziaływania na środowisko i w tej chwili został on skierowany pod obrady Stałego Komitetu Rady Ministrów. Jesteśmy więc już w końcowej fazie jego procedowania.

Cleanerenergy.pl: Jaka powinna być podstawowa metoda pozyskiwania wodoru w Polsce: reforming parowy węglowodorów, elektroliza wody czy fermentacja bakteryjna?

K.K.: Odpowiedź na tak zadane pytanie musi być złożona. Jak dobrze wiemy, w tym momencie w Polsce wodór w zasadzie wyłącznie jest wytwarzany w ramach różnych procesów, w których wykorzystuje się węglowodory. W Projekcie Strategii został on sklasyfikowany jako wodór konwencjonalny. Jego wytworzenie jednak generuję emisję CO2 – mniejszą przy wykorzystaniu gazu ziemnego oraz większą, gdy źródłem energii pierwotnej jest węgiel. I to właśnie ze względu na emisyjność CO2 jego użycie będzie ograniczane. Już w tej chwili unijne dyrektywy promują zastosowanie wodoru odnawialnego, który powstaje w wyniku elektrolizy wody i do którego wykorzystuje się energię elektryczną pochodzącą z OZE. Co prawda obecna technologia pozwala przy zastosowaniu procesów CCU/CCS mocno ograniczyć emisję CO2 przy produkcji wodoru w ramach reformingu parowego, jednakże wraz z postępującym rozwojem technologii oraz zmniejszającymi się nakładami inwestycyjnymi koniecznymi do poniesienia przy wytwarzaniu wodoru w ramach procesu elektrolizy, to właśnie wodór nieemisyjny będzie wypierał wodór konwencjonalny oraz niskoemisyjny. Dlatego rozsądnym wyjściem jest aktywne wspieranie rozwoju wodoru niskoemisyjnego, jak również instalacji do produkcji wodoru ze wszelkich odnawialnych źródeł.

Cleanerenergy.pl: Obecnie barierą rozwoju rynku wodoru niskoemisyjnego jest obecnie wysoki koszt jego produkcji, która jest dwa trzy razy wyższy niż w przypadku wodoru szarego, wytwarzanego z paliw kopalnych. Dlatego wsparcie dla tej drugiej metody obiecuje Komisja Europejska. Jakiego rodzaju zachęty i programy pomocowe mające na celu pobudzenie rozwoju rząd planuje na poziomie krajowym?

K.K.: Już w tym momencie rozpoczęliśmy dwa programy prowadzone przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska. Mowa tu o programie „Nowa Energia” oraz o programie „Zielony Transport Publiczny”, dzięki któremu można sięgnąć po 90% dofinansowania na zakup autobusów wodorowych. Nie tak dawno, bo pod koniec lipca został również ogłoszony przez NCBR pierwszy konkurs w programie strategicznym „Nowe Technologie w zakresie energii” na projekty m.in. z zakresu technologii wytwarzania i wykorzystania wodoru – na ten obszar tematyczny przeznaczymy 141, 2 mln zł. Nabór wniosków właśnie trwa.

Cleanerenergy.pl: Projekt PSW przewiduje dopuszczenie do eksploatacji 500 wyprodukowanych w Polsce autobusów napędzanych wodorem w 2025 r. i rozpoczęcie eksploatacji 2000 autobusów wodorowych w 2030 r. (przy czym w Polsce użytkuje się ponad 12 tys. autobusów miejskich). Czy rząd będzie wspierał producentów w rozwoju oferty, czy raczej wspierał stronę popytową?

K.K.: Nasze wsparcie będzie, a właściwie już przebiega dwutorowo. Wspieramy zarówno projekty na badania i rozwój pozwalające pozyskiwać nowe rozwiązania oraz technologie, jak i również stronę popytową, czyli w tym wypadku przede wszystkim samorządy, poprzez dotacje z programów rządowych na zakup autobusów wodorowych.

Cleanerenergy.pl: Autobusy wodorowe cennikowo należą do najdroższych na rynku – koszt pojazdów 12- metrowych to ok. 3 mln zł netto i ok. 4 mln zł netto dla 18-metrowców. Władze samorządowe, głównie dużych miast mimo braku infrastruktury zainteresowane są zakupem takich pojazdów, bo mogą liczyć na 90-proc. dotację w ramach programu Zielony Transport Publiczny. Poznań, Kraków zapłacą mniej za autobusy, ale rząd, żeby spełnić cel PSW będzie musiał wydać 1,5 mld zł. To dobra inwestycja?

K.K.: Szeroka perspektywa spojrzenia na kierunek oraz tempo zmian zachodzący w polityce unijnej, rozwój technologii oraz ograniczenia związane z pojazdami napędzanymi bateriami elektrycznymi pozwalają jednoznacznie odpowiedzieć na te pytanie twierdzącą. Z jednej strony tego rodzaju wsparcie zwiększy tabor autobusów nieemisyjnych, co również zmniejszy na dalszym etapie koszty, które powstaną po rozszerzenie EU ETS właśnie o sektor transportu. Z drugiej strony tego typu rozwiązania pozwolą rozwijać nowoczesne technologie, co w konsekwencji także pozwoli na obniżenie cen autobusów wodorowych.

Dziękujemy za rozmowę.